بردگیم اکسپو: امیر‌ یَل، غلامحسین، آرشام

مقدمه

تو فرآیند طراحی بازی،‌ معمولا طراحان برای پروژه‌هاشون اسم انتخاب می‌کنن و غیر از موارد خاصی که توسط تیم مارکتینگ این اسامی تغییر می‌کنن، همون اسم اولیه روی بازی می‌مونه و منتشر می‌شه. می‌شه گفت در اکثر موارد تنها نکته‌ای که در انتخاب اسم بازی در نظر گرفته نمی‌شه، طراحی لوگوتایپ برای اون اسمه. البته که با توجه به چهارچوب‌های محتوایی، تماتیک و زیبای‌شناسی‌ که باید در انتخاب اسم بهش فکر بشه، قابل درکه که در نظر گرفتن شکل بصری واژه دیگه خیلی کار رو سخت می‌کنه. حالا قراره یکم بریم تو عمق این موضوع و تاثیراتش رو در طراحی گرافیکی لوگوتایپ بررسی کنیم.

نام‌گذاری خوب یعنی چی؟

چیزی که باعث می‌شه ما احساس کنیم که اسم یک بازی مناسبه، خیلی المان‌های زیادی رو در بر می‌گیره. تو بازی For Sale (حراج)، ما با همین کلمه می‌فهمیم که مکانیسم اصلی این بازی حراجه و اگر هم مکانیسم دیگری وجود داره در اهمیت‌های دوم و سومه، اصل قضیه همون حراجه. بازی‌کن‌هایی که عاشق زرنگ‌بازی و تو پاچه کردن و رندی هستن به این اسم جذب می‌شن. تو بازی Quantum احساس می‌کنیم که با یک بازی تماتیک با موضوعیت علمی تخیلی یا فیزیکی طرفیم و احتمالا بازی ساده‌ای نیست. تو بازی Monopoly دنبال یک بازی سرمایه‌داری و انحصار طلبانه رو داریم. تو بازی Mage Wars (نبرد جادوگران) دنبال بازی‌ای هستیم که در دنیای فانتزی اتفاق میوفته و قراره یک سری سحر و جادو انجام بدیم. تو بازی Tigris & Euphrates (دجله و فرات) می‌فهمیم که… می‌فهمیم که… چیز خاصی نمی‌فهمیم جز اینکه بازی یه ربطی به خاور میانه داره.

در مقابل بازی‌هایی هستن که اسمشون فقط یک حس به ما منتقل می‌کنه، لذوما حتی معنی خاصی هم نداره! به عنوان مثال Dixit، Dead of Winter (چله زمستون) یا Dominion (حکومت) اسامی هستن که هیچ اطلاعاتی به ما نمی‌دن، اما یا آهنگ زیبایی دارن و یا یک حس مرتبط با بازی در ما تولید می‌کنن.

چیزی که شاید متوجهش نشده باشین اینه که در بعضی موارد هم خود اسم به تنهایی نیست که ما رو جذب می‌کنه، بلکه ترکیب اسم و لوگوتایپ‌ه که برای ما به یاد موندنی و دلنشین‌ه. حدس میزنم درصد بیشتر کسانی که اسم بازی Scythe رو شنیدن با به یاد آوردن لوگو بازی اسم بازی رو بخاطر میارن. در مقابل بعضی بازی‌ها هستند که اسامیشون بخاطر لوگو تایپ‌های ناموفق فراموش می‌شه. کیه که بخاطر لوگو بازی‌های Race for the Galaxy و Roll for the Galexy بتونه این دو بازی رو از هم تشخیص بده؟ یه موقع هم هست که هیچکس، حتی طراح بازی مطمئن نیست که اسم بازیش رو چی گذاشته و طراحی لوگو بازی هم این شک رو افزایش میده و ما مخاطبین می‌تونیم تا ابد راجع به اینکه اسم بازی Camel Up هست یا Camel Cup بحث کنیم.

نکاتی هست که با در نظر گرفتنشون می‌تونین در فرآیند نام‌گذاری بازی بهش فکر کنید. آیا تلفظ این اسم برای آدم‌ها آسونه؟ آیا یکی از کلمات این اسم، یا مجموعه عبارت به اندازه کافی خاص هست؟ آیا حروف اسم انتخابی طراحی لوگوتایپ رو آسون می‌کنه؟‌ اسم بازی به چه چیزی در بازی اشاره داره؟ آیا نام بازی بدون توضیحات بیشتر می‌تونه طراحی لوگوتایپش رو توجیه کنه؟ اگر اسم خاص انتخاب می‌کنید، عامه مخاطبین چقدر با این اسم آشنا هستن؟ آیا اسم خاص انتخاب‌شده (بخاطر نا‌آشنا بودن برای مخاطب) می‌تونه با کلمه‌ای آشنا‌تر شبیه به خودش جایگزین بشه؟‌

لوگوتایپ خوب یعنی چی؟

قبل از هرچیز باید بگم که طراحی لوگوتایپ، بخشی از کار طراح گرافیک یک پروژه تولید بازیه. کار کردن با حروف یک زبان بسیار کار پیچیده‌ و تخصصی‌ایه. مخصوصا زبان فارسی که قواعد طراحی نوشته بسیار پیچیده‌تری با رسم‌الخط لاتین داره. چرا اینو می‌گم؟ چون در مورد هر کدوم از مواردی راجع بهش صحبت خواهم کرد میشه بحث‌های بی‌پایانی کرد که ممکنه نهایتا به اختلاف سلیقه ختم بشه. خلاصه اینکه اگه در مورد لوگو بازی‌ای که دوست دارین چیز بدی گفتم ناراحت نشین، غلط کردم!

همونطور که در نام‌گذاری بازی، شباهت با اسم بازی یا فیلم یا کتاب دیگه‌ای میتونه مشکل ساز باشه، در طراحی لوگوتایپ هم چنین اتفاقی می‌تونه بیوفته. مثلا خیلیها به بازی Dead of Winter می‌گن Walking Dead (اسم یک سریال آمریکایی) و این فقط بخاطر کلمات مشابه و اینکه هر دوشون در فضای زامبی‌زده رخ میدن نیست، بخاطر لوگوتایپ‌هاشون هم هست. در مقابل تشابه اسمی بین دو بازی Settlers of Catan و Imperial Settlers هم خیلی وجود داره ولی طراحان لوگوتایپ بازی‌ها جوری عمل کردن که کسی این دو بازی رو باهم اشتباه نمی‌گیره.

بعضی اوقات لوگوتایپ به ما قبل از اینکه کلمه نام بازی رو بخونیم می‌فهمونه که بازی در چه فضایی‌ه و چه تمی داره. بازی‌های Twilight Struggle، Cyclades و Kemet لوگوتایپ‌هایی دارن که اطلاعاتی بیشتر از اسم بازی به ما میدن.

بعضی اوقات هم لوگوتایپ‌ها اطلاعاتی که ما از اسم می‌تونستیم بگیریم رو ازمون پس می‌گیرن و فقط برامون یک شکل بصری بی معنی رو بخاطر می‌گذارن. Castles of Burgundy، Dominion، Twilight Imperium 3rd Edition، یا همین استوژیت خودمون. اسامی که به خوبی انتخاب شدن پشت طراحی لوگوتایپ‌های ضعیف یا اشتباه گم شدن و نهایتا این ما‌ هستیم قبول می‌کنیم که نام بازی‌ها رو یاد بگیریم. مثلا همین امیر سلامتی‌ تو طراحی بازی پیشوم، چقدر گفتم نقطه‌های حرف پ رو جدا کن؟

در نهایت هم مجموعه‌ای ببینیم از لوگوتایپ‌های موفق و با دید جدیدی بررسی‌شون کنیم که چرا باهاشون حال می‌کنیم.

وجه تسمیه

کلا فکر کردن و بررسی این موضوع چه کمکی به ما می‌کنه؟ صنعت بازی‌های رومیزی در کشور ما الان در نقطه‌ایه که داریم در زمینه طراحی یا بازتولید بازی‌ فعالیت‌های بیشتری می‌کنیم. خب اینجاست که این مساله مهم میشه و باید بیشتر روش فکر کنیم. مثل صنعت بازی‌های ویدیو‌ای، اولین اتفاقی که برای تولیدات داخلی میوفته، مقایسه کیفیتشون با نمونه‌های خارجیه. یکی از بزرگترین مقایسه‌هایی که انجام می‌شه هم در مورد زیبایی بازیه. شاید مخاطب نتونه توصیفش کنه ولی بخاطر مجموعه‌ای از انتخاب‌هایی که ما در طراحی‌هامون می‌کنیم در مقایسه ممکنه جلوی نمونه‌های خارجی احساس زشتی می‌کنه. البته که در اوضاع ما الان در ویدئو گیم خیلی بهتر از بازی‌های رومیزیه و به استانداردهای جهانی خیلی نزدیک شدیم.

شاید بشه گفت که نقطه اوج نام‌گذاری در بازی‌های تولید داخل، برمی‌گرده به بازی فکر بکر (باز تولید بازی Master Mind). اسمی که بجای ترجمه کردن اسم انگلیسی بازی، برای بازی دوباره نام‌گذاری کرده و مهمتر از اون اینکه در فرآیند نام‌گذاری همون المان‌هایی رو در نظر گرفته که طراح نسخه اصلی در نظر داشته. موفقیت دیگه‌ای که میشه بهش اشاره کرد بازتولید بازی Dixit با نام استوژیت ئه. اما این موفقیت همینجا در نامگذاری تمام می‌شه و یجورایی تمام این موفقیت رو با طراحی لوگوتایپش از بین می‌بره. بیاین با دقت به مواردی که برای نامگذاری و طراحی لوگوتایپ اهمیت داره بررسی دوباره‌ای روی عناوین تولید داخل داشته باشیم. یادتون نره که باید بتونیم یک نام‌گذاری موفق رو از طراحی لوگوتایپ موفق تمیز بدیم.