نقش توسعه‌دهنده در تولید بازی

تصور اینکه یک بازی رومیزی برای محقق شدن تنها به یک طراح نیاز دارد تصور اشتباهی است؛ تولید هر بازی رومیزی وابسته است به کار و تلاش افرادی با توانایی‌های متفاوت. دلیل آن هم این است که روند خلق و تولید یک بازی پر از کارها و وظایف ریز و درشتی است که همگی باید در چهارچوبی زمان‌بندی‌شده انجام شوند. این وظایف در چندین دسته‌بندی یا نقش جای می‌گیرند (طراح، ناشر، توسعه‌دهنده، تهیه کننده، مدیر تولید، ویراستار، گرافیست، تصویرساز، روابط عمومی و …) و موضوع این مطلب و یکی از مهم‌ترینِ این نقش‌ها، توسعه‌دهنده یا Developer است. البته که نقش دولوپر در صنعت بردگیم با دولوپر در ویدیوگیم زمین تا آسمان تفاوت دارد و نباید این دو را با همدیگر اشتباه بگیریم. در ادامه‌ی این مطلب به تعریف توسعه‌دهنده در دنیای بازی رومیزی و وظایف کلیدی آن می‌پردازم.

دِولوپر کیست؟

اما دِولوپر چه نقشی در یک بازی رومیزی دارد و مرز و تفاوت آن با طراح بازی کجاست؟ به طور نمادین اگر طراح یک بازی خالق روح آن باشد آن وقت می‌توانیم توسعه‌دهنده بازی را مسوول جان بخشیدن به آن روح بدانیم. در واقع دولوپر فاصله‌ی بین طرح تا محصول نهایی را پر می‌کند و تلاشش بر این است تا بازی را به بهترین حالت خود تا قبل از تولید برساند. این «بهترین حالت» ممکن است با تغییرات در قوانین، تغییرات در اجزای بازی، تغییرات در دنیای بازی و یا تغییرات دیگری همراه باشد؛ توسعه دهنده انقدر بازی را دستکاری می‌کند تا کامل و بی‌نقص باشد.

یک توسعه‌دهنده‌ی خوب به دنبال این است که مفهوم و ذات بازی را کشف کند و سپس بررسی کند تا ببیند آیا بازی راه‌های خوبی برای انتقال آن مفهوم و حس و حال را در پیش گرفته یا لازم است راه‌های بهتری برای آن فکر شود. در واقع دولوپر تلاش می‌کند تا گوشه‌های تیز و زواید طرح را نرم کند بدون اینکه باعث ایجاد زواید جدیدی شود. البته لزوما قرار نیست کار توسعه‌ی بازی را فرد جدایی انجام دهد و طراح می‌تواند خودش توسعه‌دهنده‌ی بازی باشد ولی از آنجاییکه معمولا بین طراح و طرح یک رابطه‌ی احساسی شکل می‌گیرد بهتر است این وظایف (که ممکن است تا حد قلع و قمع کردن طرح هم پیش برود) را فرد دیگری عهده‌دار شود.

وظایف یک توسعه‌دهنده

حالا که به شکل کلی با نقش توسعه‌دهنده آشنا شدیم ببینیم به طور معمول چه وظایفی را بر عهده دارد:

بررسی طرح؛ به طور معمول صندوق پستی یک ناشر پر است از طرح‌های ارسالی که از سمت طراحان متفاوتی ارسال شده‌اند. یکی از وظایف دولوپر مطالعه‌ی این پروپوزال‌ها و تشخیص مناسب یا نامناسب بودن آنها برای بررسی بیشتر است.  گاها ممکن است پروپوزالی تایید نشود ولی توسه‌دهنده به این نتیجه برسد که طراح بازی پتانسیل همکاری دارد و به او پیشنهاد ارسال پروپوزال‌های بازی‌های دیگرش را بدهد.

انجام پلی‌تست‌های هدفمند؛ یکی از اصلی‌ترین وظایف یک دولوپر برنامه‌ریزی و انجام تست‌های مختلف روی بازی با اهداف متفاوت است. مثلا تست برای تحلیل بازی (کشف نواقص احتمالی، حفره‌های مکانیزمی و …)، تست بازخورد مخاطبان هدف (مثلا خانواده‌ها)، تست بازخورد دفترچه، تست بازخورد رابط کاربری،  تست تعادل در بازی و غیره. همچنین جدای از برگزای جلسات تست (آنلاین یا آفلاین) توسعه‌دهنده مسوول جمع‌آوری اطلاعات حاصل شده از این جلسات است.

توسعه؛ پس از دریافت اطلاعات از هر تست، توسعه‌دهنده این اطلاعات را با طراح بازی در میان می‌گذارد تا به راه حلی برای اصلاح مشکلات آن برسند. گاهی مسولیت رفع این مشکلات به عهده دولوپر است و گاهی به عهده طراح (مثلا در مورد ایرادات بنیادین) و گاهی وظیفه‌ای مشترک. در هر حالت این دولوپر است که مسوول پیشرفت پروژه در این مراحل و مدیریت و زمان‌بندی آن است. همچنین در طی این رفت و برگشت‌ها، دولوپر باید به تصویری کامل از دنیای بازی برسد تا بتواند جزییات این دنیا را به خوبی و در مرحله‌ی بعد در اختیار تیم هنری قرار دهد.

تهیه مقدمات پیش‌تولید؛ در مقطعی از توسعه، تیم ناشر احتمالا به این نتیجه می‌رسند که بازی بزودی آماده خواهد بود و آنجا زمان ورود به پیش‌تولید است. در این مرحله دولوپر با در نظرگیری بازار هدف، سبک و سیاق بازی، هویت برند ناشر و مسایلی اینچنینی تیم تصویرسازی و گرافیک بازی را انتخاب می‌کند. پیشبرد کار در این مرحله شامل معرفی و انتقال مفاهیم بازی برای تیم هنری، تعیین فهرست نهایی اجزای بازی و مشخصات بصری آنها، گردآوری نمونه‌های مشابه و ساخت مودبُرد، مشخص کردن نوع و روش تولید اجزای فیزیکی، جمع‌آوری نظرات و اصلاحیه‌های هنری، ارتباط مداوم و پیگیری از تیم هنری، اطمینان از درستی عملکرد بصری بازی از طریق تست رابط کاربری، عقد قراداد و انجام پرداختی‌ها، زمان‌بندی و مدیریت پروژه و کارهایی از این قبیل می‌شود. البته در شرکت‌های بزرگ‌تر، اینها بطور معمول وظایف نقش دیگری به نام مدیر پروژه یا تهیه‌کننده است ولی در شرکت‌های کوچک‌تر این هم از وظایف توسعه‌دهنده حساب می‌شود.

البته که هرکدام از وظایفی که ذکر شد در دل خود به چندین زیرشاخه‌ی دیگر نیز تقسیم می‌شوند. غیر از اینکه هر پروژه‌ای تعاریف خود را دارد و مثلا ممکن است برای یک پروژه‌ی خاص دولوپر ناچار باشد تا با یک تیم نویسنده هم همکاری داشته باشد. تمام این مراحلی که ذکر شد تا جاییکه توسعه‌دهنده رضایت پیدا کند ادامه می‌یابد و سپس و بعد از اعلام اتمام پروژه توسط توسعه‌دهنده، بازی در اختیار تیم تولید قرار می‌گیرد تا مراحل خلق آن آن آغاز شود…

درست است که نام توسعه‌دهنده هیچگاه روی جلد بازی نمی‌آید ولی به طور حتم بخش زیادی از بار موفقیت یا شکست یک بازی به عهده تیم توسعه‌ی آن بازی است. اگر طراحی یک بازی به منزله‌ی تولد یک نوزاد باشد، توسعه‌ی آن حکم تربیت و رشد و بالندگی آن را خواهد داشت. برای من توسعه‌ی یک بازی به اندازه‌ی طراحی جذاب و هیجان‌انگیز است و درس‌های زیادی از آن می‌گیرم. و در حال حاضر که برای محصولات امسال رومیز روی چند پروژه‌ی بردگیم از طراحان دیگر مشغول کار هستم نکاتی را می‌بینم که حین طراحی به آن توجهی نمی‌کردم. در واقع توسعه‌دهنده می‌تواند به عنوان چشم سوم طراح عمل کند و مسایل را از زوایایی ببیند که خود طراح به آن فکر نکرده. مسایلی که می‌تواند یک بازی معمولی را به یک بازی خوب و یک بازی خوب را به یک موفقیت بزرگ بدل کند. تلاشی که شاید زمان و انرژی زیادی را بطلبد ولی ارزش آن را خواهد داشت.

نظر شما چیست؟ آیا کار توسعه‌ی یک بازی برای شما جذاب است؟