وقت امتحان کردن بازی شما رسیده است.
چند سال بر روی طراحی بازی خودتان وقت گذاشته اید و به تمامی قسمتهای بازی در ذهن خود سر و شکلی دادهاید؟ یا همین الان ایدهی جذابی برای یک بازی رومیزی به ذهنتان رسیده؟ در هر حال فعلا همه چیز در ذهن شماست و تا وقتی که در ذهن شما باقی بماند نخواهید فهمید که واقعا بازی خوبی است یا نه. پس باید بازی خود را امتحان کنید. و برای انجام این کار در اولین گام باید یک نمونهی قابل بازی (Prototype) از بازی خود را بسازید تا بتوانید آن را به دوستان و افراد غریبه نشان دهید. باید بازی خود را در معرض آزمایش قرار دهید تا مشکلات آن را پیدا کنید. و البته همیشه به خاطر داشته باشید که کار شما با ساختن تنها یک نسخه از بازی تمام نخواهد شد.
اما چرا باید بازی خود را آزمایش کنید؟
به چند دلیل خیلی مهم:
- باید مطمئن شوید که بازی شما کار خودش را درست انجام میدهد، یعنی سرگرم کننده است. و اگر هم سرگرم کننده باشد باید بفهمید چرا! با آزمایش بازی ممکن است به وجود یک تعامل ناخواسته ولی جذاب و یا سرگرم کننده بودن مکانیزمی که نادیده گرفته بودید در بازی خود پی ببرید. و این اطلاعات به بهبود و اصلاح بازی کمک زیادی میکنند.
- شما همیشه در کنار بازی خود نیستید. پس باید بازیکنان به تنهایی بتوانند از قوانین و اجزای بازی سر درآورده و بدون حضور و کمک شما، آنها را اجرا کنند. ضمن این که ممکن است حضور و کمک شما زمان واقعی بازی را کم کند. پس ممکن است فکر کنید بازی حداکثر ظرف 1 ساعت تمام میشود، در حالی که در واقعیت و بدون کمک های شما بازی بیش از 2 ساعت طول بکشد.
- ممکن است ترکیب چند مکانیزم به صورت تئوری جالب به نظر برسد. اما باید آنها را در عمل کنار هم قرار دهید تا مطمئن شوید که با هم سازگار هستند.
همهی این موارد تنها با بازی آزمایی مشخص میشوند و باید به تدریج و گام به گام حل شوند؛ و برای بازی آزمایی هم قطعا به یک نسخهی قابل استفاده نیاز خواهید داشت.
ساخت اولین نسخههای بازی.
فرض کنید همین الان ایدهای جذاب برای یک بازی به ذهن شما رسیده است. پس بهتر است هر چه سریعتر کلیت آن را امتحان کنید. اولین نسخه از بازی نیاز به اجزای خوش ساختی ندارد. کافی است از وسایل دم دستی برای ساخت آن استفاده کنید.
همیشه دو راه کلی برای ساخت یک پروتوتایپ وجود دارد: استفاده از اجزای موجود، یا ساختن اجزای جدید برای بازی.
اول ببینید آیا اجزای هیچ کدام از بازیهایی که دارید به درد استفاده در این نسخه میخورند؟ میتوانید از مکعبها، آدمکها، تاسها و حتی کارتهای بازیهای دیگر خود استفاده کنید. اگر یک بازی به درد نخور و قدیمی دارید، به سراغ آن بروید. حتی میتوانید با چسباندن برچسب روی کارت بازیهای قدیمی، از آنها استفاده کنید.
اگر دلتان نمیآید از بازیهای دیگر استفاده کنید، ناچار باید اجزای این نسخه را بسازید. برای اولین نسخه به سراغ کاغذهای یادداشت در ابعاد و رنگهای مختلف بروید. روزنامه فروشیها و فروشگاههای لوازم تحریر معمولا این کاغذها را تحت عنوان کاغذ یادداشت یا حتی فیش لایتنر ارائه میکنند. با چند ماژیک رنگی و مداد و پاک کن، میتوانید همهی کارتها و صفحههای بازی خود را به صورت دم دستی بسازید. فقط کافی است همه چیز خوانا و واضح باشد.
صفحهی بازی را میتوانید از چند تکه کاغذ یا مقوا بسازید. چون اجزای دیگر روی صفحه قرار میگیرند، بهتر است صفحه انحنایی نداشته باشد و از مقوایی سنگین تر ساخته شده باشد. اما یک توضیح مختصر در مورد انواع کاغذها:
- معمولا در کنار ابعاد و مشخصات هر کاغذ عددی نوشته شده و یا از طرف فروشنده ذکر میشود. این عدد نشاندهندهی وزن هر 1 متر مربع از آن نوع کاغذ بر حسب گرم (GM یا GSM) است. در حقیقت هرچه این عدد بیشتر باشد، کاغذ مورد استفاده ضخیمتر خواهد بود. کاغذها در گسترهی وزنی 80 تا 170 گرم جا میگیرند. مقواها معمولا سنگینتر بوده و وزنی برابر با 170 تا 300 گرم دارند.
- به جز وزن و ضخامت هر نوع کاغذ، بافت و روکش داشتن یا نداشتن آن هم مهم است:
- کاغذ تحریر (کاغذ معمولی مورد استفاده ما در قطع A4) روکشی نداشته و معمولا برای چاپ سیاه و سفید کتاب و مدارک اداری کاربرد دارد. وزن نوع پرکاربرد آن بین 70 تا 80 گرم است.
- کاغذ گلاسه در هر دو طرف خود روکش (مات یا براق) دارد و معمولا برای چاپ رنگی استفاده میشود. کاغذ گلاسه در وزنهای 90 تا 170 گرم موجود است.
- مقوای Coated یا روکش دار. این نوع مقوا سطح صاف و همواری دارد و برای چاپ رنگی استفاده میشود. در حقیقت این مقوا مثل یک کاغذ گلاسه با وزن زیاد و بین 170 تا 300 گرم است.
- مقوای ایندر بورد (یا همان Paperboard) مقوای ضخیم و محکمی است که معمولا برای ساختن جعبهها و قطعات محکم استفاده میشود. وزن آن بین 250 تا 400 گرم است. یادتان باشد با قیچی به راحتی نمیتوانید این مقوا را ببرید و برای تا زدن هم بهتر است اول روی آن خط تا بیندازید. مراکز چاپ این کارها را برای شما انجام میدهند.
در هنگام طراحی و نوشتن بر روی کارتها، یادتان باشد که استفاده از نمادهای متمایز با رنگهای مختلف در ترکیب با اعداد بعضی اوقات بهتر از استفاده از متن است. چرا که بررسی نمادها و اعداد کارتهای مختلف برای مقایسهی آنها و درک دادههای ارائه شده سریعتر و ساده تر از خواندن کلمات و جملات است. علاوه بر این، استفادهی ترکیبی از نمادها و رنگها، کار را برای افرادی که در تشخیص رنگهای مختلف دچار مشکل هستند سادهتر میکند. برای این کار شابلونهای مختلف به دردتان خواهند خورد.
اگر بازی شما نیاز به اجزای مختلف و متمایزی دارد و نمیتوانید به سراغ بازیهای دیگر بروید، از وسایل در دسترس استفاده کنید. سکهها، در بطری نوشابه، دکمه، دایرههای پانچ شده از کاغذ، دانههای حبوبات و یا قطعههای زینتی که میتوانید در خرازیها پیدا کنید.
اگر به تاس ویژهای نیاز دارید، چند راه حل پیش پای شماست:
- از یک تاس معمولی و یک جدول راهنما استفاده کنید. فرض کنید بازی شما به یک تاس شش وجهی نیاز دارد که روی یک وجه آن علامت سپر، روی دو وجه، علامت کمان، روی دو وجه علامت شمشیر، و روی یک وجه باقیمانده علامت گرز حک شده است. کافی است هر وجه را در قالب یک جدول ساده به یکی از علامتها نسبت بدهید. مثلا وجه عدد 1 را به سپر، عددهای 2 و 3 را به کمان، عددهای 4 و 5 را به شمشیر و عدد 6 را به گرز نسبت دهید. حالا تاس معمولی را ریخته و با مراجعه به جدول خود، نتیجه را مشخص کنید.
- یک دسته کارت را جایگزین تاس کنید. از نظر ریاضی، احتمال آمدن هر وجه تاس با وجوه دیگر برابر است. مثلا در یک تاس 10 وجهی احتمال آمدن هر وجه یک دهم است. برای شبیه سازی این احتمال، میتوانید 10 کارت هم اندازه با طرح پشت یکسان ساخته و روی هر یک از آنها را به عنوان یکی از وجوه تاس در نظر بگیرید. هر وقت نیازی به ریختن تاس بود، کافی است یک کارت از این دسته بکشید.
اگر به چند مهرهی کاملا منحصر به فرد (مثلا سه مهرهی متفاوت برای هر بازیکن) نیاز دارید، میتوانید روی چند قطعهی چوبی یا پلاستیکی هم شکل یا حتی تکههای کوچک کاغذ نام آن مهره را با رنگ هر بازیکن یادداشت کنید.
به یاد داشته باشید که هدف از ساخت نسخههای اولیهی بازی، افزایش تعداد تکرار آزمایش و اعمال سریع تغییرات در آن بازی است. در این صورت میتوانید ایرادها را سریعتر پیدا کرده و به آسانی رفع کنید. پس حتما از راههای سریع، ساده و ارزان قیمت برای ساخت نسخهی قابل بازی اولیهی خود استفاده کنید.
نکتهی دیگر این که ممکن است در هنگام ساخت اولین نسخه از بازی خود متوجه شوید که بعضی از ایدههای خود را نمیتوانید به صورت فیزیکی پیاده سازی کنید. این مسئله طبیعی است. در صورت برخورد با این مسئله، میتوانید در ایدهی خود بازنگری کنید، مکانیزمها و قوانین را اندکی تغییر دهید و یا این که با حذف یک ایده یا تغییر آن، بازی خود را ساده تر کنید.
اما همیشه یادتان باشد که برای اضافه کردن ایدهها و بخشهای جدید به بازی خود محدودیتهایی قائل شوید. سعی کنید تغییرها را جزء جزء و حساب شده اعمال کنید تا بتوانید تأثیر آنها را به درستی بررسی کنید.
حتما قوانین موقتی و آزمایشی را کامل و دقیق یادداشت کنید. این کار هم مانع از سردرگمی شما در حین آزمایش بازی میشود و هم این که در هنگام نوشتن ممکن است به مشکلات و کمبودهایی در قوانین پی ببرید.
در قسمت بعد به چند و چون ساختن یک نسخهی قابل بازی حرفهای تر خواهیم پرداخت.
یه راه دیگه هم برای تاس های خاص استفاده از بعضی نرم افزار ها است که این کار رو انجام میدن
سلام.
بله درست می گید. نرم افزارهای مورد استفاده برای تاس های چند وجهی و ویژه در حال حاضر در دسترس هستند.
ممنون به خاطر توجه و نظر شما!
میشه برای تست کردن بازی تا زمانی که تاسها تولید بشه از کارت استفاده کرد، مثل بازی Ponder. یعنی هربار در نوبتتون بجای اینکه تاس بریزید کارت بکشید.
سلام.
بله. دقیقا. در متن هم همین موضوع پیشنهاد شده. ممنون که یادآوری کردید..
خیلی خوب بود و به کارم اومد
یک مجموعه قدم به قدم در طراحی بازی منتشر کنید
ممنون