رومیز و بازی‌های رومیزی ایران در ۹۹

قبل از شروع این را بگویم که خیلی خوشحال هستم که هنوز اینجا هستید و با وجود فاصله‌ی بسیاری که بین این مطلب و آخرین مطلب سایت افتاده منت بر سر من گذاشته و همچنان به رومیز سر می‌زنید. از شما چه پنهان دلیل این فاصله‌ی نسبتا طولانی یک اسباب‌کشی مفصل بود که پشت سر گذاشتیم و پشت بندش هم من و همسرم به کرونا دچار شدیم که امیدوارم از تن و جان شما به دور باشد؛ بد مریضی‌ای است و قشنگ آدم را می‌اندازد. خدا رو شکر الان بهتر شده‌ایم و انقدری سرحال هستم که بنشینم و برایتان از سال گذشته و سال آینده بگویم و چشم انتظار نظرات شما در همین باب باشم.

اگر یادتان باشد در گزارشی که سال گذشته نوشتم، سال ۹۸ را به عنوان نقطه‌عطفی در صنعت بازی رومیزی ایران معرفی کردم. اما همانطور که متاسفانه همه شاهد بودیم سال ۹۹ تبدیل به نقطه عطفی نه فقط برای بازی رومیزی، که برای کل دنیا شد و ویروس کرونا تمام پیش‌بینی‌ها را تغییر داد و همچنان نشان داد که دار دنیا چندان علاقه‌ای به چرخیدن بر مدار آدمیان فانی ندارد.

صنعت بازی رومیزی ایران در سال ۹۹

احتمالا سال ۹۹ یکی از تلخ‌ترین سال‌ها برای بسیاری از کسب و کارها بوده است که در میان آن، صاحبان کافه‌های بازی هم بوده‌اند. تعطیلی‌های طولانی مدت، مشخص نبودن وضعیت بهداشت و سردرگمی سازمان‌های مربوطه، کم شدن مشتریان و بسیاری عوامل دیگر که بسیاری از کافه‌های محبوب ما را به مرز تعطیلی و ورشکستگی و بدهی رسانده‌اند و آنهایی هم که جان سالم به در برده‌اند عصا به دست و با احتیاط و به سختی، تنها گذران می‌کنند تا همگی ببینیم که «چه می‌شود!».

اما در این میان و با توجه به قرنطینه‌ها و ماه‌های طولانی خانه‌نشینی، فروش بازی‌های رومیزی در نیمه ی ابتدایی سال ۹۹ رشد بسیار خوبی داشت و با توجه به تعطیلی فروشگاه‌ها و کتاب‌فروشی‌ها، فروش آنلاین یکه تاز این میدان پرطرفدار شد. اما نیمه‌ی دوم سال ورق برگشت و فروش بالا جای خود را به گرانی افسارگسیخته و تورم و هزاران مشکل اقتصادی دیگر داد. قیمت مواد اولیه (کاغذ، مقوا، پلاستیک، چوب، چاپ، چسب و غیره) به ناگهان به شکل غیرقابل توقفی شروع به افزایش کرد و در عرض چند ماه ۴-۵ برابر قبل شد که مستقیما روی هزینه‌ی تولید بازی‌ها تاثیر گذاشت و بسیاری از تولیدکننده‌ها (حتی خود رومیز) مجبور به توقف و یا کاهش نواخت تولید خود شدند. از آن طرف گرانی تولید سبب بالا رفتن قیمت نهایی محصولات و نارضایتی خریداران (که در عرض چند ماه چنین افزایش قیمیتی را می‌دیدند) شد. بازار با یک شوک جدی روبرو شده بود: کاهش قدرت خرید، پایین بودن اولویت سرگرمی در سبد خانوار، گرانی مواد اولیه، گرانی خدمات و لجستیک، طولانی شدن بازگشت سرمایه، گران شدن قیمت نهایی محصولات و چندین عامل دیگر که همگی جمعا تیشه‌ای به ریشه‌ی بازار سرگرمی بازی رومیزی زدند و افت شدیدی را در نیمه‌ی دوم سال ۹۹ رقم زدند.

برای اینکه کمی بیشتر با مشکلات تولیدکنندگان آشنا شوید بگذارید کمی مساله را بازتر کنم: زمانیکه تولیدکننده‌ای محصولی را تولید می‌کند، آن را به دستان توزیع‌کننده می‌سپارد تا عملیات پخش و فروش آن را انجام دهد. توزیع‌کننده معمولا در ازای هر بخش از محصول که به فروش برسد چکی به تولیدکننده می‌دهد که احتمالا تاریخ نقد شدن آن ۲-۳ ماه بعد است. پس تصور کنید که تولیدکننده‌ای بازی را در ماه فروردین با قیمت مواد اولیه آن موقع تولید کرده و در بهترین حالت اولین چکی که از فروش بخشی از محصول دریافت می‌کند برای آخر تابستان خواهد بود. در شرایطی که قیمت مواد اولیه به چنین شکل بی‌رحمانه‌ای روزانه تغییر می‌کند تا زمانیکه آن چک نقد شود دیگر تولیدکننده قادر به بازتولید آن محصول و یا حتی تولید محصولی دیگر نخواهد بود، چون دیگر نقدینگی‌اش کافی نیست. پس باید یا به طریقی تامین سرمایه کند و یا منصرف شود و صبر کند. حالا این مشکل «افزایش تورم در فاصله‌ی پرداخت» را با کاهش فروش در بازار جمع کنید تا سختی تولید و عدم امکان برنامه‌ریزی را بیشتر درک کنید.

یکی دیگر از مسایل دنباله‌دار در صنعت بازی رومیزی که از همان سال ۹۸ آغاز شده بود مساله‌ی تولید نسخه‌های کپی و بدتر از آن تولید چندین نسخه کپی از یک بازی است که ماجراها و دعواهای خودش را داشت و اگر در شبکه‌های اجتماعی بوده باشید احتمالا در جریان آن قرار گرفته‌اید. اما خدا را شکر می‌کنم که در کنار آن همچنان شاهد طراحی و تولید بازی‌های اوریجینال هم بوده‌ایم و خلاقیت و ایمان به کار اصیل مانند جنگجویی خستگی‌ناپذیر جایگاه خود را در صنعت بازی حفظ کرده است. باعث خرسندی است که بازی‌های جذاب و متنوع و اصیلی مانند آخرین ایستگاه، دوخان، بلاد، سفالگر، سیراف، ژاندارمری، شاه‌دزد وزیر دوئل، ساواش، شف و غیره سال گذشته و با وجود تمام مشکلات تولیدی به بازار آمده‌اند. حتی تعداد بازی‌های بسیاری که به قول دوست عزیزم لیسانسی گرفته‌اند و الان می‌خواهند برای فوق بخوانند هم بیشتر شده: تاکنوکو، ماتیکان، کاریبا، شی‌کوکو، استانبول و عناوین دیگری که الان حضور ذهن ندارم.

در کنار تولید، یکی دیگر از نکاتی که دوست دارم به آن اشاره کنم افزایش محتوای خوب برد گیمی در همین یک سال گذشته است. کافی است سری به یوتیوب و آپارات و اینستاگرام بزنید تا ویدیوهای باکیفیتی از آموزش، معرفی، بازی کردن و غیره ببینید که خود عامل خوبی برای جذب مخاطب جدید بازی رومیزی و گسترش حیطه‌ی علاقمندان آن خواهد بود.

رومیز در ۹۹

سال ۹۹ دومین سالی بود که من تمام وقت به رومیز مشغول بودم. البته که به هیچ وجه سال ایده‌آلی نبود و بیشتر سال فرصت‌های سوخته و اندکی هم فرصت‌های باد آورده بود:

شرکت در نمایشگاه اشپیل؛ در سال گذشته شیوع بیماری کار و کاسبی برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بازی را به هم ریخته بود و همگی با دست‌پاچگی به دنبال این بودند که با برگزاری دیجیتالی نمایشگاه خود حداقل حضور خود را حفظ و بخشی از ضرر حاصله را از طریق فروش غرفه‌ی مجازی به پول تبدیل کنند! یکی از نمایشگاه‌هایی که به این شکل برگزار شد نمایشگاه معتبر اشپیل بود که هر ساله در شهر اسن آلمان برگزار می‌شد و امسال به دلیل همین مساله دیجیتالی برگزار شد و رومیز هم توانست در آن غرفه‌ای بگیرد و بدون دغدغه ویزا و بلیط و غیره در نمایشگاه شرکت کند که شرح آن را قبلا اینجا گفته‌ام. بودن در این نمایشگاه و تلاش برای ارتباط برقرار کردن با مخاطبان و صاحبان صنایع از بزرگترین و مهم‌ترین قعالیت‌های سال گذشته من و رومیز بوده که از فرصت به دست آمده خرسندم و اینطور که بوی آن می‌آید امسال هم احتمال دارد همچنان دیجیتالی برگزار شود، باید ببینیم چه می‌شود!

اولین بازی اوریجینال؛ یکی از دست‌آوردهای من و رومیز در سال گذشته طراحی و تولید بازی کلاغ‌پر بود که به عنوان اولین محصول کاملا اوریجینال رومیز اهمیت بسیاری برای من داشت. تولید بازی به دلیل مسایل فنی و اقتصادی چند باری به تاخیر افتاد تا در نهایت در پایان آبان ماه به بازار عرضه شد. کلاغ پر توانست در نمایشگاه اشپیل هم توجه چند ناشر بین‌المللی را به خود جلب کند که در نوع خود برای من بسیار جالب بود.

تولید نامنظم؛ اگر خاطرتان باشد در گزارش سال پیش وعده داده بودم که در سال ۹۹ بیش از ۴-۵ عنوان تولید خواهیم داشت که خب زهی خیال باطل! دو عنوانش هم به زور در آمد! تقریبا همان اواسط تابستان و با اولین موج گرانی مواد اولیه بود که دستم آمد که امسال سال ترسناکی برای تولید است. همین گرانی‌ها برنامه‌ی بازی‌های رومیز را کلی عقب انداخت و تولید کلاغ پر از انتهای تابستان به اواسط پاییز منتقل شد و کمی بعدتر هم با موج سوم گرانی مشخص شد که اصلا امسال قادر به تولید سوپرتیم نیستیم! راستش به خودم خیلی زور آمد چون در بدبینانه‌ترین حالت تصورم این بود که حداقل سوپرتیم و یک بازی کوچک دیگر را در زمستان تولید خواهیم کرد که با توجه به مسایلی که بالاتر توضیح دادم تقریبا نقشه‌ها نقش بر آب شد و تولید آن به سال جدید (همچنان با اما و اگر) موکول شد.

طراحی بیشتر؛ یکی از فرصت‌هایی که از همین توپ مرده‌ی قرنطینه به دست آمد این بود که توانستم از طریق پلتفرم تیبل‌توپیا زمان‌های پلی‌تست و بررسی بازی را افزایش بدهم و این مساله در کنار اینکه تولیداتمان کم بود (و به نسبت زمان کمتری باید برای توسعه می‌گذاشتم) باعث شد زمان بیشتری برای طراحی بازی داشته باشم که نتیجه‌ی آن طراحی سوپرتیم و یکی دو عنوان دیگر بود که بسیار از این اتفاق خرسندم و تلاش می‌کنم ادامه‌اش بدهم.

رومیز در ۱۴۰۰

خب تازه رسیدیم به اصل ماجرا! به طور خلاصه برنامه‌ی رومیز در سال جدید مشتمل است بر تمام برنامه‌های عقب افتاده از سال ۹۹ !!

تولید؛ اولین برنامه‌ی کاری من در سال جدید برنامه‌ریزی و تولید بردگیم سوپر تیم در فصل بهار است. بعد از آن نوبت بازی‌های دیگر می‌رسد که به احتمال زیاد بازی استراتژی دونفره‌ی مرز بعدی خواهد بود. متاسفانه با توجه به احتمال موج جدید گرانی و تغییراتی که در پیش است همچنان نمی‌توانم هیچ تاریخ مشخصی و حتی تعداد مشخصی از تولیدات امسال را ذکر کنم اما تلاشم این است که حداقل عناوین باقی‌مانده از سال قبل به تولید برسند.

محتوا؛ یکی از محتواهایی که سال قبل قول آن را داده بودم ولی نتوانستم درست و حسابی عملی‌اش کنم پادکست بود. که خب به برنامه‌های عقب افتاده‌ی امسال نقل مکان کرد و البته یکی دو ایده‌ی جدید هم برای‌اش فکر کرده‌ام و سعی می‌کنم در همین ابتدای بهار پخش آن را (با یک نواخت یک هفته‌ در میان) شروع کنم. باقی محتوای سابق هم برقرار خواهند بود و تلاش می‌کنم با ریتم منظم‌تری مطالب را آماده کنم. همچنین در همین یکی دو ماهه چندین بازی اوریجینال ایرانی به دستم رسیده که خود آنها انگیزه‌ی خوبی برای ادامه‌ی ویدیوی معرفی بازی‌های ایرانی خواهند بود.

رومیزشاپ؛ یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در همین چند هفته‌ی پیش رو اعمال خواهم کرد تغییرات سایت است. جدای از پوسته‌ی ظاهری و تغییر آن به شکل منعطف‌تر و به روزتر، چند تغییر مهم در سایت خواهیم داشت. اولی تاسیس فروشگاه رومیز است که در آن می‌توانید محصولات رومیز را با قیمت مناسب و ارسال رایگان تهیه کنید. رومیزشاپ در واقع بخشی از برنامه‌ی بلندمدت‌تری است که برای محصولات رومیز دارم و در آینده‌ی نه چندان دور احتمالا به ارتباط نزدیک‌تر مخاطبان و علاقمندان بازی رومیزی و رومیزگیمز منجر خواهد شد. ایده‌های هیجان‌انگیزی برای آن دارم که بدون کمک و حضور شما یاران گرامی نشدنی است. فعلا ترجیح می‌دهم بیشتر چیزی نگویم تا موقع آن برسد.

رومیز شما؛ یکی دیگر از تغییراتی که در سایت جدید مد نظر دارم بخشی است که در آن مخاطبان می‌توانند تولید محتوا کنند. در واقع هر کدام از شما که علاقمند باشید می‌توانید نقد و بررسی بازی‌های موجود در بازار ایران را از این طریق با دیگران به اشتراک بگذارید. ایده‌ی این بخش از اینجا آمد که با توجه به آمار روافزون بازی‌های داخلی و وقت کم من برای بررسی و معرفی، بهتر دیدم که این بخش را به مخاطبان علاقمندی که دستی هم بر قلم دارند و بیشتر از من در جریان این تولیدات هستند بسپارم. جزییات این بخش را بزودی و با تکمیل شدن آن خواهید دید ولی به طور خلاصه قرار است یک کتابخانه از تمام بازی‌های موجود در بازار ایران در سایت تهیه شود که در آن هر مخاطب می‌تواند نقد و بررسی خود را نسبت به آن محصول بنویسد تا در اختیار دیگرانی که قصد خرید دارند قرار بگیرد. تفاوت این بخش با مثلا بخش نقد و بررسی سایت‌های فروشگاهی مثل دیجی کالا در این است که این محتوا تخصصی‌تر است و توسط علاقمندان و آشنایان به بازی رومیزی تهیه می‌شود و نگاه و نوع آن متفاوت خواهد بود. نظرتان در مورد این بخش چیست؟ آیا شما علاقمند به نوشتن و معرفی بازی‌هایی که تجربه می‌کنید در بستر سایت رومیز هستید؟

خوشحال می‌شوم تا نظرات شما در مورد سالی که گذشت را بشنوم و ببینم سال ۹۹ از نگاه شما چه سالی بوده است.

برای همگی سال خوب و خوش و سرشار از سلامتی و رفع شر ویروس کرونا آرزو می‌کنم و امیدوارم سالی پر از محصولات جدید و خلاقانه و بازاری سالم و شکوفا داشته باشیم.