معرفی سری بازی‌های Agricola - قسمت اول

در این مقاله بردگیم اگریکولا را معرفی می‌کنیم که چند سالی عنوان بهترین بردگیم جهان را در رتبه‌بندی سایت Board Game Geek در اختیار داشت. برای آشنایی با نسخه‌های مختلف این بازی رومیزی و تفاوت‌های آن با ما همراه باشید.

اول کشاورزی بوده یا انسان؟ اگر اول انسان خلق شد، پس آن درخت سیب یا خوشه گندمی که آدم و حوا از آن خوردند و گند زدند به زندگی خودشان و هفتصد میلیون نسل بعدشان را چه کسی کاشته بود؟ اگر اول کشاورزی بود، پس …. بی خیال وارد مسائل ماورایی نشویم! چیزی که می‌خواستم بگویم این است که رابطه انسان با کشاورزی ناگسستنی است. انسان همیشه نیاز به غذا دارد و غذا از راه کشاورزی و دامداری ایجاد می‌‏شود. پس تا انسان هست کشاورزی هست و تا کشاورزی هست انسان (اگر تونستید سه بار این جمله رو پشت سر هم تکرار کنید) اصولا انسان میل به پرورش دارد: پرورش دام، پرورش حیوان خانگی، پرورش میوه و سبزیجات، پرورش بچه، و …. . اینکه انسان حس کند یک چیزی را خودش از صفر ساخته و رشد و نمو داده بسیار لذت بخش است. شاید به همین دلیل است که در بسیاری از بازی‌‏ها بازیکنان باید به دنبال ساختن باشند: ساختن یک امپراطوری، ساختن یک شهر، ساختن یک تمدن و یا ساختن یک مزرعه!
در این مقاله، قصد دارم شما را دعوت کنم تا در دل یک بازی، خانواده خود را تشکیل دهید، از صفر شروع کنید و با کمک هم یک کلبه‌‏ی حقیر را به یک مزرعه‌‏ی بزرگ، با کلی دام، کلی زمین زراعی و کلی بچه تبدیل کنید: بازی اگریکولا!
این بازی یک تجربه‏‌ی بسیار خوب از عائله‌مندی، سیر کردن شکم زن و بچه، رسیدگی به امور جاری و پیشرفت در زندگی است. پس یکی از راه‌‏های اینکه بفهمید وقت ازدواجتان شده یا نه، بازی کردن این بازی است!
یادم هست که در دوران طفولیت، به یک بازی علاقه‏‌ی بسیار شدید و اعتیادگونه‌‏ای داشتم:

آنقدر این بازی را بازی کردم تا آخرش مادرم دستگاه بازی را برداشت و کوبید زمین و تمام گاو و گوسفندها، مرغ‌‏ها و از همه مهم‌تر زن و بچه‌‏ام را نابود کرد. شاید از عبارت نسل کشی بتوان برای این کار استفاده کرد! ثمره‌‏ی یک سال بازی کردنم در یک چشم به هم زدن نابود شد. چه توت فرنگی‏ و شلغمی هم که نکاشته بودم …. تازه فکر کنم زنم بچه‌‏ی دوممان را حامله بود!

بازی Harvest moon یا فصل برداشت، یکی از بهترین بازی‏‌های تمام اعصار برای من است، همه چیز در این بازی بود، مدیریت منابع، مدیریت نیرو، روابط با اعضای دهکده، خرید و فروش، پرورش دام، کاشت و داشت و برداشت، تفریح، ازدواج، بچه‌دار شدن و … . یک تجربه‏‌ی بسیار لذت بخش از پیشرفت و ساختن یک زندگی از صفر. هنوز یادم هست زمانی که با فریاد نزد مادرم رفتم و گفتم «مامان بیا بچه دار شدم!!!» و او هم امد و دید و گفت : «خاک تو سرت ترسوندیم!»
اما من همچنان در آستانه‏‌ی سی سالگی، آن بازی را بر روی تبلت نصب دارم و بازی می‏‌کنم. بچه‌ام تازه دیروز به دنیا آمد!
اما از وقتی با دنیای بردگیم آشنا شدم، همیشه دوست داشتم یک بازی در آن سبک و سیاق پیدا کنم. تا اینکه با اگریکولا آشنا شدم! و این شروعی بود بر یک عشق شدید بین من و اگریکولا…

مختصری در مورد خالق بازی اگریکولا

Uwe Rosenberg آلمانی، متولد ۲۷ مارس ۱۹۷۰، که دیگر دارد به ۵۰ سالگی خود نزدیک می‏‌شود، خالق این بازی شگفت‌انگیز است. اولین بازی مشهور او Bohnanza بود (همان بازی که بر طبق آن بازی ایرانی جالیز ایجاد شد)، که هم در آلمان و هم در سایر نقاط دنیا طرفداران زیادی پیدا کرد و اتفاقا تم آن بازی هم کشاورزی بود (فکر کنم Rosenberg هم مثل من در بچگی عاشق Harvest Moon بوده و در پی انتقام‌جویی از مادرش که دستگاه بازی او را شکسته، دست به خلق بازی‏‌هایی با تم کشاورزی زده باشد). عمده شهرت او به خاطر توسعه بازی‌‏های پیچیده و اقتصادی در سبک اروپایی، و ایجاد مکانیزم‌‏های خلاقانه در بازی‌‏های کارتی است. نکته جالب در مورد بازی‌‏های او این است که اکثر آن‏ها برای بازی تک‌نفره هم بسیار مناسب هستند!
او طراحی بازی را در ۱۲ سالگی شروع کرد!! وقتی که هنوز در کالج بود، شرکت Amigo بازی Bohnanza را برای او تولید کرد. اما موفق‏ترین بازی او بدون شک همین اگریکولاست که در سال ۲۰۰۸ توانست به رتبه یک بردگیم‏‌های دنیا در سایت بردگیم گیک برسد و به سلطه‌‏ی ۵ ساله بازی Puerto Rico پایان دهد!

او در سال ۲۰۰۰، کمپانی خود به نام Lookout Games را به همراه چند دوست دیگرش تاسیس کرد. فعالیت جدی او در طراحی بازی‏‌های استراتژیک پیچیده از سال ۲۰۰۵ شروع شد و اگریکولا اولین بازی او در این دسته بود که در اکتبر ۲۰۰۷ به بازار عرضه شد و جایزه Spiel Des Jahres Special Award را برای بهترین بازی پیچیده سال ۲۰۰۸ برای او به همراه آورد و تبدیل به یک الگو برای بازی‏‌های سبک کارگرگذاری در بازی‌‏های اروپایی شد. بازی بعدی او در این سری، Le Harve بود که در همان سال تولید شد که یک بازی در مورد ساخت شهری به همین نام است و در آن ایده‏‌های دو بازی Caylus و Agricola مشاهده می‌‏شود. در حال حاضر بازی Caverna که به نوعی ادامه‏‌ی اگریکولاست و همان حال و هوا و تم را دارد، در معرض توجه عموم است.
حیف که دستم به ایشان نمی‌رسد، وگرنه یک ماچ آبدار نثارشان می‌‏کردم و ایشان را استاد خطاب کرده و مراتب احترام و قدردانی خودم را بابت خلق چنین اثری ابراز می‏‌کردم. بعد هم به رسم دیرینه ما ایرانی‌‏ها، یک سلفی با ایشان می‏‌انداختم و زیرش می‌نوشتم: «من و خالق بازی اگریکولا، روزنبرگ‌جان، همین الان یهویی».

اما برویم سراغ اگریکولا

اگریکولا چیست؟ با رسم شکل توضیح دهید. (۲نمره)
اگریکولا زندگی است! نه اشتباه نکنید منظورم از زندگی این نیست که شدت علاقه‌‏ام را به آن نشان دهم، منظورم خود خودِ واژه‌‏ی زندگی است. شما در بازی اگریکولا یک زندگی را جلو می‌‏برید و در هر بازی این حس را دارید که یک خانواده را در طول مسیر زندگی‏شان جلو می‏‌برید.
در ابتدای بازی یک زن و شوهر (۲ کارگر) به شما داده می‌شود. با دو کلبه‏‌ی محقر چوبی. و یک زمین زراعی که سالهاست چیزی در آن کشت نشده و پر از علف هرز شده. حال این وظیفه‏‌ی شماست که در طول بازی، از همین نقطه شروع کنید و کم کم این زوج را صاحب یک زندگی مرفه کنید.

سبک بازی کارگرگذاری است. کارگرهای شما هر روز صبح وارد دهکده می‌شوند و از امکانات مختلفی که دهکده در اختیار آن‏ها قرار می‌‏دهد استفاده می‌‏کنند و عصرها به خانه برمی‏‌گردند تا استراحت کنند و آماده‌‏ی یک روز کاری دیگر شوند. کل بازی همین است! اما در دل همین مکانیزم ساده، چنان عمق و استراتژی نهفته که در همان بار اول شما را اسیر خودش می‏‌کند.
دهکده همان محلی است که اکشن‏های قابل انجام بازی در آن قرار دارند. یک سری از اکشن‌‏ها همیشه ثابت هستند و در دسترس، اما اکشن‏های دیگر کم‌کم و در طول بازی قابل استفاده می‏‌شوند. اکشن‌‏ها انواع مختلفی دارند: بعضی‌ها به شما منبع می‌دهند، مثل چوب، بعضی به شما امکان شخم زدن زمین می‌دهند، برخی امکان کاشت محصول، برخی امکان کشیدن حصار دور یک زمین و ایجاد یک چراگاه برای دام‌‏ها، و برخی هم امکان ساخت امکانات برای خانه و به روز رسانی خانه. مثلا می‌‏توانید آشپزخانه بسازید تا بتوانید گاو و گوسفندهایی که دارید را تبدیل به غذا کنید! یک مکان هم برای زاد و ولد و ایجاد کارگر جدید در نظر گرفته شده‌! کارگر جدید از راند بعدی در خدمت شماست! (در این بازی از همان بچگی از بچه‌‏ها کار می‏‌کشند و نان مفت به کسی نمی‏‌دهند).

هر بازیکن در نوبت خود یکی از کارگرهایش را به دهکده می‌‏فرستد و یک محل انجام اکشن را اشغال می‏‌کند و عمل مربوط به آن اکشن را انجام می‌‏دهد. بازیکنان دیگر در این دور نمی‌‏توانند از آن محل استفاده کنند. وقتی که تمام بازیکنان کارگرهای خود را به دهکده فرستادند، آن‏ها را به خانه برمی‌‏گردانند و دور جدیدی شروع می‌‏شود. در ابتدای هر دور، برخی از محل اکشن‌‏ها باید با منابع خاصی پر شوند، مثلا ۲ چوب در محل اکشن برداشت چوب قرار بگیرد. نکته مهم اینجاست که اگر در محل یک اکشن منابعی از دور قبل مانده باشد، باز هم آن محل منبع تولید می‏‌کند. مثلا اگر ۲ چوبی که در این دور تولید شده برداشته نشود، در دور بعد آن محل حاوی ۴ چوب خواهد بود و توجه بازیکنان را به خودش جلب خواهد کرد. این یک نکته مهم در تعیین استراتژی شماست.

در برخی نقاط از بازی، وقت برداشت می‌‏رسد و شما نتیجه زحماتتان را می‌‏گیرید: چیزهایی که کاشتید را درو می‏‌کنید، حیوانات شما تولید مثل می‏‌کنند و باید به کارگران خود غذا بدهید. دارا بودن کارگر جدید از این نظر که شما امکان انجام اکشن‌‏های بیشتری در هر راند دارید بسیار خوب است، اما نکته اینجاست که کارگران (اعضای خانواده) به غذا نیاز دارند و اگر در این وضعیت غذا به اندازه کافی نداشته باشید باید گدایی کنید!! و هر گدایی ۳ امتیاز منفی برای شما خواهد داشت. در اینجاست که قدر پدر و مادر و زحماتی که برای سیر کردن شما می‏‌کشند را خواهید دانست و با مشکلات یک زندگی از نزدیک آشنا می‏‌شوید!

فضایی که در اختیار شماست محدود است پس باید به بهترین شکل از آن استفاده کنید. خانه‌‏ها حتما باید در مجاورت هم ساخته شوند. همچنین مزارع هم باید در کنار هم ساخته شوند. مدیریت فضا در این بازی بسیار مهم و حیاتی است. برای نگهداری حیوانات باید آن‏ها را در چراگاه‏‌هایی که با حصار محاصره کرده‏‌اید قرار دهید تا فرار نکنند. هر مربع توانایی نگهداری ۲ حیوان از یک نوع را داراست که اگر یک طویله در آن بسازید ظرفیت آن دو برابر می‏شود. نکته مهم اینجاست که در زمان تولید مثل باید سعی کنید برای حیواناتی که تولید می‏شوند جا داشته باشید وگرنه آن‏ها را از دست می‏‌دهید.

[cafeboard]

بالاخره بعد از تعداد راند مشخصی که در بازی تعیین شده، بازی تمام می‏شود و بازیکنی که بیشترین امتیازات را کسب کند و مزرعه‏‌ی بهتری داشته باشد برنده است. در پایان بازی، شما تقریبا به ازای هر چیزی که ساختید و دارید ، امتیاز کسب می‏کنید…

در قسمت دوم این مقاله به معرفی نسخه‌ی خانوادگی و دونفره‌ی اگریکولا می‌پردازیم.