معرفی و تمجید از بردگیم اسپلندور

مقدمه

یکی از جذابیت‌های اصلی این تفریح فوق‌العاده‌ای که ما داریم، اینه که تنهایی به آدم نمی‌چسبه و ماهیتش باعث می‌شه که ما دور هم جمع بشیم و خوش‌ بگذرونیم. این به این معنیه که باید آدم‌های دیگری هم مثل ما خوره بازی‌های رومیزی باشن که بتونیم به این لذت دست پیدا کنیم. و این امر آسون نیست. آدم‌هایی که اهل بازی کردن نیستن ممکنه سپر دفاعی نسبت به موضوعیت بازی – که احتمالا از دید اونها برای بچه‌هاست – داشته باشن، خیلی از جماعت اهل بازی هم – مخصوصا ویدئو گیمرهای عزیز – ممکنه دنبال آدرنالینی باشن که کال آو دیوتی بهشون میده. کلا موضوع خوره‌سازی افراد جدید و ایجاد علاقه و اعتیاد به بازی‌های رومیزیه.

البته که بازی‌های دورهمی (Party Game) برای اکثر آدم‌ها آشنا هستن و راه خوبی برای هدف غایی ما بنظر میان. اصولا یک دسته‌ای از بازی‌ها هستن که به اسم Gateway (بازی‌هایی که برای آشنا کردن آدم‌ها به عمق و ژرفای دنیای بردگیم و بازی‌های فکری به کار میان) که به چند علت برای معتاد کردن دوستانتون پیشنهاد می‌شن. خصوصیاتی که معمولا این بازی‌ها دارن مشخص و قابل تمایز از بازی‌های دیگه‌ست که مهمترین اونها سادگی قوانین بازیه. چون ما با آدم‌هایی طرفیم که با این دنیا آشنایی ندارن و سرمایه‌گذاری که ما برای یادگیری یک بازی می‌کنیم رو لزوما درک نمی‌کنن. خصوصیات دیگری مثل مهیج بودن، کوتاه بودن – یا بهتر بگم طولانی نبودن – تعداد اجزای (Component) کم ولی زیبا و دلنشین، موضوعیت درگیرکننده و جالب ولی ساده و نهایتا اینکه آدم‌ها به راحتی بتونن مکانیسم‌های بازی رو هضم کنن و باهاش کنار بیان (در مقابل بازی‌هایی مثل Terra Mystica که بخاطر یک اشتباه بازیکن رو تا آخر بازی محکوم می‌کنن).

بازی‌های موفق زیادی تو این زمینه وجود دارن که احتمالا همه ماها با همین بازی‌ها با دنیای بازی‌های رومیزی و بردگیم آشنا شدیم. بازی‌هایی مثل Risk، Carcassonne، Stone Age، Zooloretto و معروف‌ترین این بازی‌ این دسته: Ticket To Ride. تو بازی تیکت تو راید بازی‌کن ها یه سری مسیر می‌سازن و امتیاز می‌گیرن، در عین حال چون توی بازی‌ امتیاز منفی هم وجود داره بازی‌کن‌ها اگه بخوان می‌تونن جلوی همدیگرو هم بگیرن و حسابی روی اعصاب همدیگه راه برن. حالا همه این صحبت‌ها رو کردم که چی؟ می‌خوام بگم که بازی‌ای هست که من تجربه موفق‌تری باهاش داشتم: Splendor.

بازی Splendor سال ۲۰۱۴ توسط مارک آندره طراحی شده و با اینکه ظاهرش هیچ ربطی به بازی Ticket to Ride نداره، بنظر من کاملا یه کپی برداری از این بازیه؛ یک کپی برداری هوشمندانه و موفق. ممکنه اهالی فن با این تئوری من موافق نباشن ولی اگه اجازه بدین،‌ توضیح می‌دم.

کلیات، هدف و تجربه بازی

تو بازی Splendor بازیکن‌ها نقش یه سری تاجر و متخصص سنگ‌های قیمتی و جواهرات رو بازی می‌کنن. یه سری کارت وسط میز چیده شده و هدف هرکسی اینه که این کارت‌ها رو بخره و امتیاز بگیره. کارت‌ها از لحاظ قیمت خرید و امتیازی که میدن تنوع زیادی دارن ولی دسترسی به همه جور کارتی خیلی راحته چون به سه دسته ارزون، متوسط و گرون تقسیم شدن. واحد پولی بازی‌ هم یه سری گوهر هستن تو پنج رنگ سفید،‌ سیاه، آبی، قرمز و سبز. آشنا نیست؟ یه سری کارت رنگی یادتون نمیاد که برای ساخت مسیرهای مختلف ازشون استفاده می‌شه؟ بعله منظورم تیکت تو رایده. اهم… خب چی می‌گفتم؟ اها.

تو بازی تیکت تو راید که برای بدست آوردن کارت‌های رنگی (که اسمشون کارت‌های واگن‌ هستش) شما پنج گزینه کارت رو می‌بینید و اگه ازون پنج گزینه نخواین باید از دسته اصلی کارت بکشید و به شانس متوسل بشین که شاید اون رنگی بهتون برسه که ۱۰۰ ساله دنبالشین. در مقابل تو بازی Splendor همه گوهرهای موجود همیشه قابل دسترس هستن و شما باید فکر کنین که الان برداشتن کدوم یکی از گوهرها بیشتر به نفع شما و به ضرر دیگرانه. شما دوتا گزینه دارین؛ یا سه گوهر مختلف بردارین و یا دو گوهر همرنگ. بنظر خیلی ساده میاد ولی وسط بازی مخصوصا با آدم‌های کار بلد می‌تونه یه معادله خیلی پیچیده و تعیین‌کننده باشه.

خب، مقایسه کاملا منصفانمون رو ادامه میدیم. تو بازی تیکت تو راید هر کسی یک سری کارت تیکت داره و هدفش اینه که طی مسیری که به نظرش آسون‌تر و پر امتیاز تره این دو شهر رو بهم وصل کنه. بعد از اینکه مسیرش رو انتخاب کرد رنگ کارت‌ واگن‌هایی که لازم داره رو می‌فهمه و میره سراغ اینکه اونها رو برداره. در مقابل تو بازی Splendor یک سری کارت اون وسطه که برای خرید هر کدومش یک یا چند نوع گوهر نیاز هست و شما دنبال این هستین که گوهرهاتون رو جوری جمع کنید که همزمان هزینه ساخت چندتا کارت در بیاد. نکته باحال اینه که همه بازیکن‌ها میتونن کارت‌های وسط رو بخرن و این خطر وجود داره که همه چشم به همون کارتی داشته باشن که تو می‌خوای بخری!‌ حالا برای اینکه از این موضوع پیشگیری کنی می‌تونی اون کارت رو رزرو کنی و نذاری دیگران اون رو بسازن. ولی یادتون باشه که این یکی از نوبت‌هاتون رو میسوزونه و باعث می‌شه اون نوبت نتونین گوهر جدید بردارین. حالا اینکه الان می‌صرفه که کارت رو رزرو کنین یا نه ریسک کنین که دیگران نمی‌خوان اون کارت رو بخرن به این امید که عقب نیوفتین کارت رو رزرو نکنین تصمیم سخت و تاثیرگذاریه.

نکته قشنگ‌تر اینه که کارت‌ها غیر از امتیاز دو کاربری دیگه هم دارن. یکی اینکه کارت‌ها خودشون هرکدوم یک گوهر هستن که شما می‌تونین تو خرید کارت‌های بعدی ازشون استفاده کنین، ولی هیچوقت تموم نمی‌شن! کاربری دیگه کارت‌ها اینه که اول بازی یک تعدادی کارت ویزیتور رو می‌شه که به کسانی که یک مجموعه از کارت‌ها رو ساخته باشن امتیاز اضافه می‌ده. مثلا یک کارت ویزیتور می‌تونه به اولین کسی که ۴ کارت سفید و ۴ کارت سیاه می‌سازه سه امتیاز اضافه بده. این باعث می‌شه که یه لایه استراتژی بازی بالاتر بره و غیر از امتیاز کارت به رنگ گوهر اون کارت هم خیلی توجه کنین چون هم تو خریدهای بعدی بدردتون می‌خوره هم برای بدست آوردن کارت‌های ویزیتور مفیده. بنظر من برتری این کارت‌های ویزیتور نسبت به کارت‌های تیکت‌ در بازی تیکت تو راید اینه که چون امتیاز کمی دارن، به بازی شما خط مستقیم تحمیل نمی‌کنن. شما می‌تونین تو مسیر اونها حرکت کنین و سه امتیاز بیشتر بگیرین، ولی اگه اینکارو نکنین طوری هم نمی‌شه. در مقابل بازی تیکت تو راید که شما رو مجبور می‌کنه که تیکت‌هایی که دارین رو انجام بدین وگرنه امتیاز منفی می‌گیرین. این آزادی عمل باعث می‌شه بازیکن احساس کنترل بیشتری روی استراتژی بازیش داشته باشه که بسیار پسندیده‌است.

و نهایتا اتمام بازی… تو بازی تیکت تو راید بازی وقتی تموم می‌شه که یک نفر (تقریبا) همه واگن‌هاش رو وارد نقشه کنه و بعد امتیاز شماری می‌کنین. یادمون نره که تیکت‌های بازی تیکت تو راید رو کسی تا آخر بازی نمی‌بینه و ممکنه کسی که احساس کرده داره می‌بره متوجه بشه که شما ۵ تا کارت تیکت توپ توی دستتون داشتین که کلی بهش امتیاز میده. در مقابل تو بازی Splendor شما همیشه امتیاز همه بازی‌کن‌ها رو میبینین. درسته کارت‌های تو دستشون رو نمی‌بینین ولی خب اگه حواستون بوده باشه می‌دونین کی چه کارتی برداشته. این نکته باز هم به استراتژی بازی اضافه می‌کنه چون من اگه دارم می‌بازم به این موضوع آگاهم و اگه بخوام می‌تونم یه فکری بکنم. تموم شدن بازی زمانیه که یک نفر مرز ۱۵ امتیاز رو رد کنه. توی هر دو بازی، بعد از اعلام تموم شدن بازی بازیکن‌های دیگه یک راند بیشتر هم بازی می‌کنن که توی بازی تیکت تو راید به این معنیه که اگه می‌تونی توی اون دست یه مسیر دو یا سه‌تایی بساز که یه مقدار امتیاز ارزون بدست بیاری که شاید به دردی بخوره. در مقابل تو بازی Splendor این موضوع می‌تونه به یه استراتژی تبدیل بشه و تو یه کارت درشت که رزرو کردی رو بذاری بعد از تموم شدن بازی رو کنی و همه رو شوکه کنی.

نهایتا چیزی که می‌خوام بگم اینه که تجربه بازی Splendor خیلی شبیه به بازی Ticket to Ride هست، ولی بنظر من بهتر، سریع‌تر و عمیق‌تر. البته اینو یادمون نره، همین که بازی تیکت تو راید برد داره و بازی Splendor فقط با کارته خودش در کاربری آشنا کردن و جذب کردن آدم‌های جدید خیلی موثره.

تصویر‌سازی، گرافیک و اجزاء بازی

همونطور که گفتیم بازی‌های Gateway باید موضوعیت ساده و جذابی داشته باشن که به مذاق اکثریت آدم‌ها خوش بیاد. انصافا بازی‌های تیکت تو راید و Splendor هر دو در این زمینه موفق هستن. ولی اگه بخوام نمره نهایی رو به یکیشون بدم بازهم باید بگم که Splendor جلوتره. اولا که موضوعیت جواهرات خیلی خاص‌تر و کمیاب‌تره در دنیای بردگیم‌ها، دوما اینکه حتی موضوعیت رنگ ژتون‌ها رو هم معنی دار می‌کنه. هر رنگ ژتون نوعی گوهره به همون رنگ که خب خیلی ملموس و با معنیه.

اگه بخوایم صادق باشیم، تصویرسازی و طراحی گرافیک هیچ کدوم از این بازی‌ها چیز خاصی نیست، در عین حال خیلی ساده و خوشاینده. که کار رو راه می‌ندازه. البته که اگه بخوام نمره نهایی بدم در این زمینه تیکت تو راید نمره بالاتری می‌گیره. تصویرسازی Splendor یکم زیاده روی داره توش… شاید. نمی‌دونم به نظرم می‌تونست متفاوت‌تر باشه.

و حالا اجزای بازی. یک کلام… ژتون! ژتون سرامیکی با کیفیت، سنگین و زیبا. در این زمینه Splendor یه سر و گردن از تیکت تو راید جلوتره. چرا که آدم‌هایی که می‌خوایم با بردگیم آشنا کنیم همه از دیدن این ژتون‌های سرامیکی حس نوستالژی خاصی بهشون دست میده. حالا یاد چی میوفتن رو من به هیچ عنوان نمی‌دونم…!

بازهم می‌رسیم به ایراد گرفتن، قسمت مورد علاقه من. البته بگم که بحث تقریبا تموم شده و به این نتیجه رسیدیم که اگر تیکت تو راید دارین به شدت پیشنهاد می‌کنم که Splendor رو حتما بگیرید، لذت ببرید. این ایرادی که دارم بیشتر یه درد دل شخصیه. هی… برادران عزیزم در کمپانی Space Cowboys. چرا؟ درسته ما عقلمون به چشممونه و هیچ درکی از محتوا نداریم. ولی آخه چرا؟ جعبه بازی اسپلندور بزرگ نیست، اما کوچک هم نیست. ولی داخل جعبه یک اینسرت هیولا داره، که واقعا اضافه کاریه… شاید قشنگ باشه، ولی واقعا اضافه کاریه. بماند که سایز کارت‌ها و ژتون‌ها هم می‌تونه خیلی کوچک‌تر از این باشه و بازی به یک بازی که به سادگی قابل حمل تبدیل بشه، ولی حتی با این اجزایی که الان داره هم جعبه به شکل خنده‌داری بزرگه. و این فقط برای اینه که… فکر می‌کنم عکس‌های زیر کاملا گویای حرف دلم باشه.