خلق تاریخ زیر میکروسکوپ

تا چند سال پیش، چشم انداز بازی‌های نقش آفرینی بیشتر این موارد را در بر می‌گرفت: یک گروه قهرمان (معمولا شامل یک انسان شمشیر زن، یک الف کمان دار و چابک، دورفی با زره سنگین و پتک در دست، و یک جادوگر رداپوش مرموز) که در دنیایی شبیه قرون وسطی، منتهی با حال و هوایی فانتزی، به جنگ اهریمنان پرشمار جهان خود می‌رفتند. البته می‌توانید برای تنوع، این گروه قهرمان را جایی در دنیای مدفون در تکنولوژی، یا در اعماق دست نیافتنی کهکشان تصور کنید. اما در بیشتر موارد، بازیکنان حرف می‌زدند، تاسی می‌ریختند و به نتیجه‌ی تلاش خود، که از زبان بازی گردان یا Dungeon Master بازگو می‌شد گوش می‌سپردند. اما در سال‌های اخیر، بازی‌های نقش آفرینی با تغییرات زیادی روبه‌رو شده‌اند. در آغاز کار بیشتر سیستم‌های ارائه شده برای بازی با تمرکز بر حال و هوای دنیایی خاص شکل گرفته بودند. دخمه‌ها و اژدهایان (Dungeons and Dragons یا به اختصار D&D) در دنیایی فانتزی با حال و هوای قرون وسطایی می‌گذشت و مسافر (Traveler) به اپراهای فضایی و جبهه‌ی پنجم جنگ‌ها در اعماق فضا می‌پرداخت. در این بین ندای کتولو (Call of Cthulhu) هم نوعی جدید از ماجراجویی‌ها را ارائه داد. اما همه‌ی این‌ها با گسترش بازی‌های نقش آفرینی دیجیتال و روی کار آمدن و رونق گرفتن بازی‌های کارتی کلکسیونی (Collectible Card Games یا به اختصار CCG) با رقبایی جدید و تازه نفس مواجه شدند. تا جایی که در سال 1985 شرکت TSR، ناشر کتاب‌های بازی D&D، به دلیل مشکلات مالی و تولید بیش از حد نیاز به چهار شرکت مستقل تقسیم شد و جایگاه خود را از دست داد و توسط شرکت Wizards of the Coast (یا به اختصار WotC) خریداری شد. اما سه اتفاق جدید چهره‌ی بازی‌های نقش آفرینی رومیزی را برای همیشه عوض کرد. در سال 2000 شرکت WotC اجازه‌ی تولید و چاپ محتواهای مستقل ولی سازگار با D&D را به دیگر شرکت‌ها داد. از سوی دیگر گسترش نفوذ اینترنت در بین کاربران امکان ارائه‌ی راحت‌تر ایده‌ها و سیستم‌های جدید را به مخاطبان فراهم کرد. در سال‌های اخیر هم فراهم آمدن بستر تأمین مالی جمعی از طریق سایت‌هایی هم‌چون کیک استارتر مشکلات مالی چاپ و توزیع را کاهش داد، و بازی‌های نقش آفرینی مستقل جانی تازه گرفتند. میکروسکوپ هم یکی از همین سیستم‌های خلاقانه و نوآور برای بازی‌های رومیزی نقش آفرینی است که در سال 2011 توسط بن رابینز و شرکت Lame Mage به بازیکنان ارائه شد.

میکروسکوپ، یا بازی نقش آفرینی فراکتالی در مورد تاریخی عظیم!

احتمالا سؤال اول شما این خواهد بود که تیتر بالا یعنی چه؟

این تیتر، عنوانی است که شرکت لیم میج (Lame Mage یا جادوگر چلاق) برای معرفی بازی میکروسکوپ در نظر گرفته است. اما اگر بخواهیم به زبان آدمیزاد در مورد این بازی حرف بزنیم، اول باید چند پیش فرض در مورد بازی‌های نقش آفرینی را کنار بگذاریم.

• در این بازی شما شخصیت مخصوص به خودتان را نخواهید داشت.
• در این بازی، وقایع به ترتیب زمانی اتفاق نخواهند افتاد. ممکن است از آینده خبر داشته باشید، اما آنچه در گذشته رخ داده است شما را شگفت زده کند.
• شما ابتدا تصویر کلی را خواهید ساخت و یک گستره‌ی وسیع زمانی را شکل می‌دهید، و سپس به خلق جزئیات خواهید پرداخت.

این‌، همان نگاه فراکتالی به تاریخ است.

تصویرگر: Bruce Pennington

بگذارید سوال دوم را مطرح کنیم: چرا تاریخ؟

احتمالا تکراری ترین سؤال کتاب‌های تاریخ راهنمایی و دبیرستان برای ما این باشد که: چرا سلسله‌ی فلانیان سرنگون شد؟ حالا برای چند لحظه فکر کنید که شما می‌توانید جواب این سوال را تغییر دهید. شاید ترس از یک موش باعث شد پادشاه خود را از پنجره‌ی قصر پایین بیندازد. شاید همه خانواده سلطنتی دسته جمعی در اعتراض به کمبود تعطیلات‌شان استعفا داده‌اند. یا شاید این سلسله با کناره‌گیری از حکومت، مخفیانه از جنگی خونین جلوگیری کرده است. و حالا فکر کنید شما می‌توانید تصمیم بگیرید که این سلسله اصلا سرنگون نشود. و جهانی را تصور کنید که در آن این سلسله تا به امروز به حیات خود ادامه دهد. ممکن است مردم آن سرزمین با بُعدی دیگر ارتباط برقرار کنند و بتوانند به فناوری مافوق تصوری دست پیدا کنند. شاید یک پیمان اتحاد بین تمامی پادشاهان آن دنیا شکل گرفته باشد؛ و هزاران حالت دیگر…

اما تاریخ در میکروسکوپ به زمین و ما انسان‌ها محدود نمی‌شود. ممکن است گستره‌ی چند هزار ساله‌ی مورد نظر ما، دوران شکل‌گیری و جهش ژنتیک و تکامل یک گونه‌ی نو باشد. یا چرا به سراغ شکل‌گیری و پیدایش یک منظومه‌ از سیارات نرویم و سرگذشت گونه‌های حیات آن را تا زمان از بین رفتن آخرین ستاره‌ی منطومه خلق نکنیم؟ می‌توان فرض کرد تمدنی از ماشین‌های متفکر در طی چند قرن پرده از پیشینه‌ی خالق خود بردارند. یا چه می‌شد اگر گروهی از ابر قهرمان‌ها، حکمرانی قانون بر زمین را زیر سؤال می‌بردند؟

Ralph Brillhart cover art for “Martian Time-Slip” by Philip K. Dick, 1964

در میکروسکوپ بازیکنان دور هم جمع می‌شوند تا یک بازه‌ی زمانی عظیم چند صد یا حتی چند هزار ساله را خلق کنند. هدف هر بازیکن ممکن است متفاوت از دیگران باشد. اما قدرت آن‌ها در خلق رویدادها و وقایع تأثیر گذار، یکسان خواهد بود. همه‌ی بازیکن‌ها قدرتی عظیم دارند که در قبال آن هیچ مسئولیتی متوجه‌شان نخواهد بود. پس ممکن است برای ایجاد یک تاریخ جدید با هم همکاری کنند، یا این که با چرخش‌های داستانی زاییده‌ی تخیل خود، تمام تلاش‌های بازیکنان دیگر را به نفع هدف خود استفاده کنند.

ممکن است میکروسکوپ در نگاه اول یک بازی نقش آفرینی، یا حتی یک بازی به نظر نرسد.

بیایید قصه بگوییم.

این حرف‌ها جالب به نظر می‌رسد. اما در هنگام بازی کردن میکروسکوپ ما چه کار می‌کنیم؟ اگر کسی از دور به گروهی که مشغول بازی کردن میکروسکوپ است نگاه کند، مطمئنا شاهد این صحنه خواهد بود. یک نفر چیزی را اعلام می‌کند. داد بازیکنان دیگر به هوا برمی‌خیزد، یا همه می‌زنند زیر خنده، و یا همگی به فکر فرو خواهند رفت. سپس نفر اول چیزی را روی یک تکه کاغذ یادداشت کرده و روی میز می‌گذارد. حال نوبت نفر بعدی است.

بازی با تعیین تصویر بزرگ آغاز می‌شود. اولین کار تعیین موضوعی است که بازیکنان می‌خواهند به آن بپردازند. آن‌ها می‌خواهند تاریخ چه چیزی را خلق کنند؟

Roger Dean

پس از تعیین موضوع بازی، باید نقطه‌ی آغاز و پایان روایت آن‌ها نیز تعیین شود. چه چیزی یک نژاد فضایی را مجبور به مهاجرت کرد؟ و آیا این نژاد پس از سال‌ها کاوش و جست و جو در فضای بی‌پایان خانه‌ی جدیدی پیدا کردند یا در تاریکی نامتناهی فضا از بین رفتند؟ یا چرا جنگ‌های باستانی بین غار نشین‌ها شکل گرفت؟ و آیا صلح به این جنگ‌ها پایان داد یا کسی زنده باقی نماند تا تاریخ آن جنگ را برای آیندگان روایت کند؟

پس از تعیین نقاط شروع و پایان این تاریخ، آن‌ها را روی دو تکه کاغذ نوشته و در دو طرف میز قرار دهید. یک دایره‌ی تو خالی و یا تو پر زیر نوشته‌ی کارت‌ها، نشان می‌دهد که این نقطه از تاریخ تاریک است و تلخ یا روشن است و امیدوار کننده. از این به بعد هر قسمتی از تاریخ که بازیکنان خلق می‌کنند باید جایی بین این دو نقطه قرار گیرد.

Ed Emshwiller

سپس بازیکن‌ها لیستی از استثناها و موارد ممنوع درست می‌کنند. هر کس حق دارد اضافه کردن چیزهایی را ممنوع و یا مجاز کند. ممکن است یک نفر بخواهد در دنیای پیشرفته‌ی تکنولوژیک، جادو هم جایگاهی داشته باشد؛ شاید هم دوست دارد وجود دایناسورها در دنیای باستانی بازی را ممنوع کند. باز هم قدرت بازیکن‌ها هم اندازه است و همگی می‌توانند چیزی به لیست اضافه کنند. پس از انصراف اکثریت بازیکنان، کسی حق اضافه کردن چیز جدیدی به لیست را نخواهد داشت. حال همه چیز آماده‌ی شروع قسمت اصلی بازی است.

در هر دور از بازی نفر اول نقش لنز را بازی می‌کند. او موضوعی را به عنوان نقطه‌ی تمرکز آن دور تعیین می‌کند. سپس با شروع از نفر اول و در جهت ساعتگرد هر کس حق دارد یک دوره، اتفاق، یا صحنه مربوط به این نقطه‌ی تمرکز را به خط زمانی بازی اضافه کند.

سه قسمت اصلی یک خط زمانی در میکروسکوپ: دوره، رویداد، صحنه.

Period یا دوره: یک دوره، بزرگترین قسمت از تاریخ است که زمان زیادی را در بر می‌گیرد. برای افزودن یک دوره به خط زمانی بازی کافی است بازیکن شرح مختصر آن دوره را به صورت عمودی بر روی کاغذ نوشته و با یک دایره توپر یا توخالی، تاریک یا روشن بودن آن را مشخص کند. سپس آن را در جایی که مد نظر دارد بین دوره‌های از پیش ایجاد شده و نقاط شروع و پایان قرار دهد.

Event یا رویداد: رویداد، اتفاق به‌خصوصی است که در طی یک دوره رخ داده است و بازه‌ی زمانی کوچکتری را در بر می‌گیرد. بازیکن می‌تواند شرح رویداد را به صورت افقی روی یک کاغذ بنویسد و آن را زیر دوره‌ای که رویداد در آن اتفاق افتاده است قرار دهد. ترتیب رویدادهای زیر یک دوره از بالا به پایین، تقدم و تأخر آن‌ها را نشان می‌دهد.

Scene یا صحنه: یک صحنه یا کوچک‌ترین جزء زمانی در بازی میکروسکوپ است. یک اتفاق که در نتیجه‌ی رد و بدل شدن مکالمه‌ای بین چند نفر و یا تعامل آن‌ها شکل می‌گیرد. برای خلق یک صحنه بازیکن ابتدا سؤالی که می‌خواهد در این صحنه به جواب آن دست یابد را می‌نویسد. سپس شخصیت‌های اصلی که در صحنه حضور دارند را معرفی و مشخص می‌کند. حالا وقت این است که بازیکن تصمیم مهمی بگیرد. آیا اجازه می‌دهد که آن صحنه بازی شود و جواب سؤال با همکاری دیگر بازیکنان مشخص شود یا این که او جواب نهایی را می‌نویسد و خودش تکلیف نتیجه‌ی آن صحنه را روشن می‌کند. در حالت دوم بازیکنی که نوبت اوست جواب دلخواه خود به سؤال اصلی آن صحنه را زیر همان کارت نوشته و کارت را زیر رویداد مربوط به آن قرار می‌دهد. اما اگر بازیکن تصمیم بگیرد که صحنه بازی شود، بقیه‌ی بازیکن‌ها هم وارد قضیه می‌شوند.

Shusei Nagaoka

شاید میکروسکوپ در هنگام بازی کردن صحنه‌ها، بیشترین شباهت را به بازی‌های نقش آفرینی متداول داشته باشد. برای این کار، هر بازیکن نقش یکی از شخصیت‌های اصلی را انتخاب کرده و سپس همگی آنقدر با هم سر و کله می‌زنند تا جواب سؤال مشخص شده و صحنه به نتیجه برسد. بازیکن‌ها حتی می‌توانند نقش زمان و عامل پیش برنده‌ی صحنه را بازی کنند.

فرض کنید گروهی یاغی به یک معبد هنرهای رزمی حمله کرده‌اند و حال می‌خواهند به طومار فن‌های محرمانه دست پیدا کنند. سردسته‌ی آن‌ها به معبد وارد شده است و طومار را یافته است. اما استاد بزرگ معبد و شاگرد او در مقابل رئیس یاغی‌ها قرار گرفته‌اند. یکی از بازیکنان صحنه‌ای را ایجاد می‌کند تا به این سؤال پاسخ داده شود: «آیا استاد شاگرد خود را فراری می‌دهد و یک تنه در مقابل رئیس یاغی‌ها پیروز می‌شود؟»

حال یک نفر نقش استاد، دیگری نقش شاگرد او، و نفر سوم نقش رئیس یاغی‌ها را انتخاب می‌کند. نفر چهارم می‌تواند کنترل گروه یاغی‌هایی را به دست بگیرد که هر لحظه بیشتر به معبد نزدیک می‌شوند و با این کار صحنه را به پیش ببرد.

مراقب باشید! تاریخ در حال نگارش است.

جادوی میکروسکوپ

این‌ها همه تنها گوشه‌ای از ابزارهایی بود که میکروسکوپ برای دور هم جمع شدن و خلق کردن و قصه گفتن در اختیار افراد قرار می‌دهد. حتی می‌توانید خط داستانی بازی‌های نقش آفرینی دیگر خود را با استفاده از میکروسکوپ بسازید. بازی میکروسکوپ عجیب است. شاید یک گروه چندین بار با هم پای میکروسکوپ بنشینند ولی هر بار تجربه‌ای کاملا متفاوت داشته باشند. حتی ممکن است موضوع بازی هم یکسان باشد. اما میکروسکوپ اجازه می‌دهد که بازیکنان با هم همکاری کرده و یک خط داستانی را خلق کنند یا این که هر بازیکن با خلاقیت خود به نحوی تاریخ را تغییر دهد که بازیکن دیگر به هدف خود نرسد. این قدرت بی انتها در کنار سیستم بازی ساده اما منسجم، میکروسکوپ را به نمونه‌ای جذاب از بازی‌های نقش آفرینی خلاقانه و مستقل امروز تبدیل کرده است.

حداقل یک بار به تاس‌ها استراحت داده و میکروسکوپ را تجربه کنید. پشیمان نخواهید شد.

پانوشت: تصویرسازی‌های مورد استفاده در این مطلب برگرفته است از بلاگ 70s Sci-Fi Art.