نقد و بررسی بازی کارتی دیوان

در این مقاله نگاهی می‌اندازیم به بازی دورهمی دیوان که بر اساس مافیا بازطراحی شده است و مدتی است که چاپ دوم آن هم به بازار آمده.

همه ما بازی مافیا رو می‌شناسیم. بدون اینکه خودمون بدونیم از بچگی داشتیم یکی از پارتی‌گیم‌های جذاب دنیا رو تو جمع‌های دوستانه و فامیلی بازی می‌کردیم. اما سوال اینجاست، اون مافیا معروف اگر به یک تم ایرانی برگردان بشه آیا به همون اندازه برامون جذاب خواهد بود؟!

بازی کارتی دیوان محصول شرکت باهمزی است که جزو اولین برگردان‌های مافیای کلاسیک بود که تولید و به بازار عرضه شد(یک سال قبل تر از اون محصولی از مافیا که خیلی‌هاتون الان می‌شناسید!).

باهمزی با دو بازی کارتی دیوان و اسم کارتیل نشون داد که تولید‌کننده با کیفیتی‌ست و خروجی فرایند تولید، بسیار حرفه‌ای هست و طراحان این شرکت شناخت درستی از این صنعت اعتیادآور (!) بردگیم دارند. سری اول دیوان پس از استقبال و فروش خیلی خوب به اتمام رسید و بعد از یک فاصله کوتاه، این شرکت مجدد بازی رو به چاپ رسونده.

بازی دیوان یه بازی کارتی جمع و جور هستش. شاید جمع و جور‌ترین بازی‌ای که به عمرتون دیدید! جعبه‌ای به اندازه یه کف دست (حتی کف دست شما دوست گرامی!) که به راحتی می‌توانید همه‌جا با خودتون ببرید. بعد از مواجهه با اندازه بسیار کوچک بازی، با جنس متفاوت جعبه روبرو خواهید شد. یک جعبه فلزی قرص و محکم که حس خوبی به دارنده‌اش میده. از اینها که بگذریم داخل جعبه یه دفترچه راهنما خواهید دید و یک مشت کارت نقش.

اما برسیم به روند اصلی بازی

بازی دیوان برگردان بازی مشهور مافیا یا گرگینه است که اکثر ما با اون آشنایی داریم. خیلی سریع برای کسانی که شاید مافیا رو نمی‌شناسن یه مرور می‌کنم:

تو بازی مافیا دو گروه نقش داریم که به صورت تصادفی بین بازیکنان تقسیم میشه: 1) شهروندان و 2) مافیاها. که در جریان بازی شهروندان سعی دارن مافیاها رو بین خودشون شناسایی کنن و از بازی حذف کنن و مافیاها که همدیگه رو می‌شناسن هم سعی دارن با نفوذ بین شهروندان، اون‌ها رو حذف کنن. در نهایت هم مسلماً اگر تمام مافیاها از بازی حذف شده باشن شهروندان برنده میشن و برعکس. این پایه اولیه مافیاست که به مرور زمان با اضافه شدن نقش‌ها و قابلیت‌های خاص بازی پیشرفت کرده. در واقع تو یک جمله اگر بخواهیم مافیا رو توصیف کنیم، بهترین جمله همونی هست که پشت جعبه دیوان نقش بسته: “بازی اکثریت نا‌آگاه در برابر اقلیت آگاه”

اما بازی دیوان که داریم راجع بهش صحبت می‌کنیم؛ همانطور که گفتیم برگردانی از بازی مافیاست که فقط تم بازی عوض شده و مکانیزم و چگونگی بازی (بخونید Game Play) تغییری نداشته.

داستان بازی از این قراره که روستایی کوچک توسط دیو‌ها تهدید شده و مردم باید هرچه سریع‌تر از این بیم و بلا رهایی یابند پیش از آنکه دیوها تک‌تک ایشان را به کام مرگ بکشانند.

شاید مهم‌ترین نکته همین تم بازی باشه. تم بازی تو مایه‌های دیو و جن و رعیت و اینهاست. یعنی انگار شما افتادید وسط یک روستای زمان قاجار و می‌خواهید مافیا بازی کنید!!

اگر بخواهیم فارغ از گیم‌پلی خود محصول رو نقد کنیم، باید بگم که محصول، کاملاً قابل قبوله. کیفیت جعبه خیلی خوب و محکمه، کارت‌ها کیفیت خوبی دارند و دفترچه بازی کامله و جنس کاهی طور خوبی داره. نکته مهم اینه که بازی کاملاً تماتیک هست. رنگ، آرت و گرافیک همه در یک سو دارند حرکت می‌کنند. شاید در نظر اول این نکته خیلی عادی باشه اما اگر با محصولاتی برخورد کنید که گرافیک و رنگ و لعاب و آرت بازی هرکدوم دارن ساز خودشون رو می‌زنن (اونم خیلی فالش!) قدر این نکته رو خواهید دانست.

به جهت داستان و زمان بازی یک تم قدیمی برای بازی انتخاب شده که خیلی بهش نشسته. و این تم تو تمامی موارد رعایت شده. از کاور بازی که رویارویی همه نقش‌ها باهم هست تا کارت‌ها و دفترچه. شما از تماشای یک بازی یک‌دست و هماهنگ لذت خواهید برد.

دفترچه بازی بی‌نهایت کامل هست. حتی بیشتر از نیازتون! روند و هدف بازی واضح و روشن بیان شده و تقریباً هیچ سوالی رو تو ذهنتون بی‌جواب نمی‌گذاره. بعد از توضیحات مفصل هر نقش جدولی هست که با توجه به تعداد نفراتی که می‌خواهید بازی کنید راهنمایی می‌کنه که از چه نقش‌هایی تو بازی استفاده کنید. یک سری نکات برای راوی داره که خیلی خوبه. باعث میشه راوی بهتر بازی رو بگردانه. باور کنید یک راوی خوب تو مافیا خیلی می‌تونه به جذاب‌تر شدن بازی کمک کنه. بعد هم یک سری پیشنهاد برای بهتر شدن بازی و یک سری آداب برای رعایت کردن تو بازی گفته شده که واقعاً کاربردی هست. اما نکته جالبی که من خودم خیلی لذت بردم این که اصالت و حقوق مؤلف کاملاً رعایت شده. یعنی اولاً که یک صفحه راجع به شناسنامه بازی اومده که سبک چیه و حتی چه مهارت‌هایی می‌خواد برای بازی کردن (ببینید تا کجا رو فکر کردن!). دوماً که بارها ذکر شده که ایده این بازی از چه محصولی گرفته شده و برگردان چه بازی‌ای هست. این یعنی یک رفتار حرفه‌ای!

بعد از دفترچه می‌رسیم به کارت‌های بازی که شامل ۲۳ کارت هست از جنس مقوای خوب که کیفیت خوبی داره و راحت بُر می‌خوره. کارت‌ها شامل ۱۵ نقش هست و یک کارت برای راوی که طبق اون فاز‌های شب و روز بازی رو انجام میده. و همچنین دو کارت یکسان که خلاصه‌ای از بازی رو توضیح داده و به محدوده سنی، تعداد نفرات، زمان بازی و محتویات بسته اشاره کرده. تنها نکته اینه که بهتر بود به جای اینکه این کارت توضیحات محصول ازش دوتا باشه از کارت راوی که خیلی مهم‌تر و کاربردی‌تر هست دو تا می‌گذاشتن که اگر گم شد یکی دیگه باشه. کارت توضیح محصول ضرورتی به دو تا بودن نداشت.

اما گیم‌پلی؛ جدا از اینکه مکانیزم اصلی همون مافیاست اما خلاقیت و نوآوری تو تغییر نقش‌ها و قابلیت‌ها قابل تقدیر هست. در گروه شهروند‌ها که اینجا میگیم مردمان نقش‌هایی مثل صیاد، مرغ عشق، ساحره، پیر، رعیت و غیره رو داریم که هرکدوم قابلیت‌های جدیدی دارند که تو مافیاهای قبلی ندیده‌اید. و در گروه مافیاها هم که اینجا اسمشون دیوها هست نقش‌هایی مثل دیو سپید، جن، و دیو رو داریم که اینها هم ویژگی‌های مخصوص خودشون رو دارند. همچنین یک سری نقش هست که مستقل محسوب می‌شن و جدا از مردمان و دیوها کار خودشون رو انجام می‌دهند مثل دغل.

اصولاً بازی‌های سبک استنتاجی و نقش مخفی طوری هستند که شما زیاد با قانون و قاعده خاصی تو گیم پلی طرف نیستید و بیشتر روابط بین بازیکن‌ها و روانشناسی بین خودشون و استعدادشون تو نقش بازی کردن هست که گیم پلی این بازی‌ها رو شکل میده. دیوان هم از این قاعده مستثنا نیست. اصولاً گیم پلی مافیا یک اصول داره که اگه خود بازیکنان رعایت کنند بیشتر بهشون خوش می‌گذره. مثل تقلب نکردن، نقش رو لو ندادن، قسم آیه ندادن و غیره. که همونطور که گفتم تو دفترچه تمام اینها اومده. بنابراین اگر می‌خواهید از بازی لذت ببرید خودتون باید یک سری نکات رو رعایت کنید.

همچنین بازی کار رو برای راوی راحت کرده. راوی با استفاده از کارت‌های راهنمایی که وجود داره خیلی سریع‌تر بازی رو مدیریت می‌کنه و پیش می‌بره.

به عنوان جمع‌بندی باید بگم که بازی کارتی دیوان جزو دسته بازی‌های پارتی‌گیم هست. بنابراین نیاز به تعداد بالای بازیکن دارید. به قدری هم جمع و جور هست که بتونید همه‌جا ببریدش و بازی کنید. سادگی قوانین هم باعث میشه همه سریع یاد بگیرن و لذت ببرن. و از همه مهم‌تر اینکه تجربه یک مافیا جدید با نقش‌ها و قابلیت‌های نو و ایرانیزه شده برای کسایی که مافیا باز باشن قطعاً جذاب خواهد بود. قیمت دیوان هم منصفانه است و برای این محصول با این کیفیت بسیار مناسب هست.

در نهایت دیوان محصولی هست که به شدت (خیلی غلیظ) به کسانی که به بازی‌های سبک مافیا و استنتاجی و نقش مخفی علاقه دارن پیشنهاد می‌کنم و همچنین به شدت (با غلظت کمتر) به بقیه آدم‌هایی که می‌خواهند برای دور‌همی‌هاشون یک بازی درجه یک داشته باشن توصیه می‌کنم. که دسته دوم اگر یک‌بار دیوان رو بازی کنند غلظتشون به دسته اول خواهد رسید!