جادوی دسته‌جمعی

تا حالا براتون پیش اومده که توی یه جمعی احساس کنین دارین زیادی اطلاعات از خودتون میدین؟ در واقع دارین خودتون رو خیلی لو میدین؟ یا برعکس، احساس کنین که نمی‌تونین هویت مخاطبتون رو بفهمین و طرف خیلی با گارد بسته جلوتون نشسته و هیچ اطلاعاتی از خودش بیرون نمیده؟ البته که کسب این شکل از مهارت‌های اجتماعی کاملا با تمرین شدنیه، یکی از راه‌هاش هم شرکت در بازی‌های جمعی مثل مافیاست. توی این مدل بازیا، افراد در نقش‌هایی قرار می‌گیرن که بر اساس اون یا در جستجوی کشف اطلاعات هستن و یا در تلاش برای مخفی کردنش؛ در واقع به نوعی همون اقلیت آگاه و اکثریت ناآگاه معروف. این بازی‌ها بستری هستن برای شبیه‌سازی موقعیت‌های آسیب‌پذیر: مثل وقتی که مشکوک میشیم، وقتی که نمی‌دونیم اعتماد کنیم یا نه، وقتی که بهمون تهمت زده میشه و نمی‌تونیم درست از خودمون دفاع کنیم، وقتی که اعتماد می‌کنیم و ضربه می‌خوریم و … این بازی‌ها ممکنه گاها ابعادی از رفتار ما رو به خودمون نشون بده که قبلا ندیده بودیم.

«شب مافیا» اولین بازی منتشر شده از نشر بازی‌های دورهمی حساب میشه. این بازی بر اساس بازی معروف «مافیا» (که مهمون همیشگی دورهمی‌های نسل ماست) طراحی شده، و در اصل نسخه‌ی توسعه‌یافته و در بخش‌هایی گردآوری شده‌ای هستش از ورژن‌های فراوون این بازی محبوب. اگه با خود بازی مافیا اصلا آشنا نیستین پیشنهاد می‌کنم این ویدئویی که قبلا در مورد این بازی ساختیم (و کامبیز ۲ بار توش می‌میره) رو ببینین. اما آیا «شب مافیا» تجربه‌ی بهتریه به نسبت خود مافیا؟

شب مافیا هم برای افرادی که مافیا بازی کردن و هم برای افرادی که تازه می‌خوان بازی رو تجربه کنن پر از چیزهاییه برای کشف کردن. یکی از اولین (و البته چشم‌گیرترین) بخش‌هاش هم در شخصیت‌های بازیه؛ ۴۰ شخصیت برای این بازی انتخاب و طراحی شدن که به سه دسته‌ی شهروند (آبی)، مافیا (قرمز)، و مستقل (زرد) تقسیم می‌شن. کارکرد متفاوت و تاثیری که هر نقش در بازی می‌تونه داشته باشه، این حس رو به تمام بازیکنان میده که در روند بازی مفید و اثرگذار هستن. غیر از این، هر کدوم از این ویژگی‌ها سبب می‌شن که هر بار بازی شب مافیا تبدیل به یه جور پازل بشه. پازلی که باید با هوشمندی توسط بازیکنا حل بشه. مثلا شخصیت کارآگاه میتونه هر شب هویت یه نفر رو بفهمه ولی از اونور شخصیت رییس مافیا اینجوریه که همیشه شهروند اعلام میشه. نتیجتا اگه هردوی اینا توی بازی باشن کلا بازیشون عوض میشه و باید حواسشون به حضور همدیگه باشه. در کنار تمام اینا یک بخش جذاب دیگه‌ی شخصیت‌ها، کاراکترای مستقله. این شخصیت‌ها نه توی تیم شهروندا هستن و نه توی تیم مافیا، بلکه دفتر دستک خودشون رو دارن و شرایط بُرد خودشون. یکی از این مستقل‌ها سندیکاست؛ که اطلاعات خیلی خطرناکی از بازیکنای هر دو تیم دیگه داره، مثلا هویت اعضای مافیا، جاسوس، جانی، دکتر و کارآگاه رو می‌دونه و با همین اطلاعات تلاش می‌کنه تا در پایان بازی جزو ۳ نفر باقی‌مونده باشه، که باعث برنده شدنش میشه.

یکی دیگه از ویژی‌های شب مافیا، ابزارهای مفید کنار بازیه. مثلا برای رای‌گیری کارت سفید با ماژیک هست که باعث میشه شلوغ پلوغی موقع رای‌گیری خیلی کنترل شده‌تر و سریع‌تر پیش بره. یکی دیگه از کارت‌هایی که هم به دنبال کردن وضعیت بازی و هم به کنترل اوضاع معمولا شیر تو شیر بازی کمک می‌کنن کارت‌های اتهامه. این کارت‌ها به بازیکنایی که متهم میشن داده میشه و با زیاد شدنش، کم‌کم شرایط اون بازیکن در دفاع از خودش سخت‌تر میشه. کارت حرکت آخر هم یکی از ویژگی‌های خیلی جالب بازیه که به انتخاب خود بازیکنا میتونه به بازی اضافه بشه و به بازیکنی که اعدام شده امکان انجام یک درخواست یا حرکت رو میده و باعث میشه موقعیت‌های دراماتیک و حماسی جالبی توی بازی به وجود بیاد. مثلا ممکنه بازیکنی قبل از اعدام شدنش تونسته باشه نظر بقیه شهروندا رو به دو تا از بازیکنای دیگه جمع کنه و بعد شانسش هم بزنه و کارت حرکت آخری هم که می‌کشه حکم می‌کنه که فردا موقع اعدام دو نفر باید اعدام بشن، و اینطوری باعث بُرد شهروندا بشه، اونم بعد از اینکه خودش ریق رحمت رو سر کشیده!

در کنار ابزارهایی که برای تجربه‌ی بهتر بازی تعبیه شدن، کلی هم ابزار برای راحت‌تر شدن کار گرداننده‌ی بازی در نظر گرفته شده. مثلا کارت‌هایی برای شمارش شب و روز و خلاصه‌ی فعالیت‌هایی که در هرکدوم باید انجام بشن، یا کارت شرایط بُرد بازی، و همین‌طور کارت سرصحبت که مشخص می‌کنه کی باید صحبت رو شروع کنه. در کنار این‌ها یک دفترچه‌ی ۶۰ برگی دورو قرار داره که یک سمتش رو گرداننده استفاده می‌کنه برای ثبت اسامی و نقش‌ها (که واااااااااقعا کمک‌کننده است وگرنه از یه تعدادی بازیکن بیشتر، گرداننده‌ی بخت‌برگشته دچار جنون میشه) و سمت دیگرش جدولیه برای رای‌گیری‌های حین بازی. این ابزارها کمک می‌کنه تا گرداننده تمرکزش رو بتونه روی قصه و یا سناریوی بازی بذاره و به نوعی با فعالیت‌های خودش بازی رو جذاب‌تر کنه.

شب مافیا یک محصول استاندارده. این ویژگی رو در بسته‌بندی بازی، در گرافیک و تصویرسازی فکر‌شده و با دقتش، در دفترچه‌های راهنمای بسیار کامل و پرتوضیحش، و در احترامی که برای مخاطب در کلیت پکیجش دیده میشه، داراست. سازندگان بازی با برگزاری رویدادهای زیاد در شهرهای مختلف کشور، در کنار معرفی محصولشون، تلاش می‌کنن تا این سرگرمی رو بیشتر در جامعه گسترش بدن. در کنار این‌ها، محصولشون هویت دنباله‌داری داره و به نظر میاد که سازندگانش برای ادامه‌ی این محصول و محصولات دیگه‌ای که بتونه کنار این قرار بگیره، به شکل سیستماتیکی فکر کرده‌اند و استراتژی مناسبی براش تدارک دیدن.

حرف آخر اینکه مافیا (به شکل کلاسیکش) با روانشناسی، ذهن‌خوانی، تحلیل زبان بدن، و از همه مهم‌تر استنتاج و منطق مرتبطه ، و نه شنیدن صدای وول خوردن بغل‌دستی در شب! و اون چیزی که میتونه این بازی (و بازی‌های مشابه) رو فوق‌العاده کنه خود آدم‌ها هستند، نه بازی! جادوی رفتار آدم‌ها و ترکیباتشون میتونه یه تجربه‌ی عالی برای جمع بسازه. “شب مافیا” با تنوع و تکرارپذیری بالا و ابزارهای کارآمدش می‌تونه کمک کنه به شکل‌گیری این جادوی دسته‌جمعی.

[madamak]