مقدمه
به احتمال زیاد شما هم مثل نگارنده گیمر هستید. میتونیم ساعتها بشینیم و در مورد ژانرهای بازی (اکشن، ماجراجویی، نقش آفرینی، استراتژی …)، تِمها یا موضوعهای بازی (علمی-تخیلی، فانتزی، پسا-آخرالزمانی…) و حتی مکانیسمهای بازی با هم صحبت کنیم. ممکنه اشتراکات زیادی با هم پیدا کنیم ولی از طرفی بر سرِ هیچ بازیای به توافق نرسیم! سوالی که پیش میاد اینه که: “آیا میشه عناصر مشترکی در بازیها پیدا کرد که محرک بازیکنا در بازی کردن باشن؟ یا به عبارت دیگه، انگیزه بازیکنا از انجام یک بازی و لذت بردن از اون رو در وجود این عناصر در بازی دونست؟”
چندی پیش شرکت Quantic Foundry که در زمینه تحلیل بازی (Game Analytics) فعالیت داره، از ابزاری رونمایی کرد که درواقع پاسخی است به سوال بالا. این ابزار با مشارکت بیش از 140،000 گیمر مثل من و شما و تحلیل دادههای بدست آمده، ساخته شده. تنها کافی است شما به یک پرسشنامه – که 5 الی7 دقیقه بیشتر طول نمیکشه – پاسخ بدید تا گزارشی از سبک بازی (Gaming Style) خودتون در ویدیوگیم یا بردگیم رو ببینید و در ادامه بازیهایی که با سبک بازی شما همخوانی دارن به شما معرفی خواهند شد. تو این مقاله ما صرفاً در مورد بازیهای ویدیویی صحبت خواهیم کرد و در مقالهی بعدی به بردگیمها و بازیهای فکری خواهیم پرداخت.
پروفایل انگیزشی ویدیوگیم
قبل از این که به هر یک از مولفههای گراف بالا بپردازیم، بد نیست بدونیم که درصدهای نوشته شده به چه معناست؟ در واقع درصدها رتبه هر شخص در قیاس با اشخاص دیگری است که همین پرسشنامه رو پر کردن. پس 80% بدین معناست که امتیاز گیمر در اون مولفه از 80% دیگر شرکت کنندگان بیشتر بوده و از طرف دیگه، 10% یعنی این که 90% شرکت کنندگان از گیمر مورد نظر ما در اون مولفه خاص، امتیاز بیشتری کسب کردن.
درصدهای بالا در بازه 35% – 65% میانگین در نظر گرفته میشه و در واقع درصدهای غیرمیانگین (بالاتر از 65% و پایینتر از 35%) هستن که بیشتر شخصیت گیمری شما رو تعریف میکنن.
مولفه اکشن
گیمرهایی که امتیاز اکشن اونا بالاتر باشه، خشنتر هستن یا به عبارت بهتر دوست دارن سریع بپرن وسط دعوا! و بالعکس اونایی که امتیاز اکشن پایینی دارن بازیهایی رو ترجیح میدن که کندتر و آرومتر پیش میرن.
اکشن خودش شامل دو مولفه میشه:
1) ویرانگری (Destruction) : گیمرهایی که امتیاز بالایی در این مولفه دارن، دوست دارن که همیشه توپ و تفنگ و مواد منفجره در دسترس داشته باشن تا همه جا و همه چیز رو منفجر کنن! اونا معمولاً به عناوینی مثل Call of Duty و Battlefield علاقه نشون میدن و اگه هم یه وقت اشتباهاً از بازیای همچون سیمز (The Sims) سر در بیارن، دنبال روشهای خلاقانهای هستن که کاراکترشون رو به کشتن بدن!
2) هیجان (Excitement) : این دست از گیمرها دنبال بازیهای سریعی هستن که تمام مدت میزان آدرنالین در خون اونا رو بالا نگه داره. اونا میخان که غافلگیر بشن و در عین حال به خاطر عکسالعمل سریع در بازی، پاداش بگیرن. این سبک از بازی رو میشه تو بازیهای تیراندازی اول شخص مثل Halo, Doom و Counter Strike دید. در عین حال تو بازیهایی مثل Street Fighter و Injustice هم وجود داره و حتی سکوبازیهایی (Platformer) مثل BIT.TRIP RUNNER هم این خصوصیت رو دارن.
مولفه تسلط (Mastery)
گیمرهایی که امتیاز تسلط اونا بالاست به دنبال چالش در بازی هستن. برای اونا پیچیدگی و در اصطلاح عمقِ بازی (Depth) اهمیت زیادی داره. برعکس، کسانی که امتیاز پایینی در این مولفه دارن دنبال بازیهای سادهتری هستن که اگه هم در روند بازی اشتباهی کردن، بازی اونا رو چندان جریمه نکنه.
1) چالش (Challenge) : گیمرهایی که در این مولفه امتیاز بالایی دارن دنبال بازیهایی هستن که به مهارت بالایی نیاز داره. اونا سمج هستن و سر فرصت و حوصله انقدر تمرین میکنن تا سخت ترین ماموریتها رو انجام داده و غولهای آخرِ (Boss) بازی رو شکست بدن. تنظیمات بازی رو روی سختترین حالت ممکن میذارن و اصلاً براشون مهم نیست که پیاپی تو بازیهایی مثل Dark Souls، DoTA و Starcraft شکست بخورن، چرا که میدونن تنها راه استاد شدن در بازی همینه و ترجیح میدن به طور مداوم بازی اونا رو به چالش بکشه.
2) استراتژی : این دست از گیمرها به بازیهایی علاقه دارن که میبایست در اونا برنامه ریزی کرد و با دقت هر چه بیشتر تصمیم گیریها رو انجام داد. دوست دارن که به تمام گزینههایی که دارن و نتیجه انتخاب هرکدوم فکر کنن. به دنبال بهینه ترین استراتژی درازمدت در بازی هستن. هم از جنگهای تاکتیکی تو بازیهایی مثل XCOM و Fire Emblem لذت میبرن و هم این که دنبال این هستن که ببینن برنامه ریزی های دقیقی که تو بازی هایی مثل Civilization, Age of Empires و Europa Universalis کردن، نتیجه میده.
مولفه دستاورد (Achievement)
گیمرهایی که امتیاز دستاورد بالایی دارن به دنبال آیتمهای کمیاب و کلکسیونی (Collectibles) تو بازی هستن، حتی اگه به این معنا باشه که سخت کار کنن (Grinding). از اون طرف گیمرهایی که امتیاز پایینی دارن، چندان سخت نمیگیرن و این که امتیازشون تو بازی کمه یا پیشرفت زیادی تو بازی نداشتن اذیتشون نمیکنه.
1) اتمام (Completion) : اینا کسانی هستن که سعی میکنن تمام ماموریتها رو انجام بدن، همهی آیتمها رو پیدا کنن و هر چی محل مخفی تو بازی هست رو کشف کنن. یا میتونه به این صورت باشه که هر چی کاراکتر یا حرکت تو بازی وجود داره رو در اصطلاح باز کنن (Unlock). بعضی از بازیهای محبوب این گیمرها اینا هستن : مجموعه بازیهای فاینال فانتزی، Assassin’s Creed، The Legend of Zelda و The Elder Scrolls
2) قدرت (Power) : گیمرهای این دسته سعی میکنن تا جایی که ممکنه در دنیای بازی قدرتمند بشن. پس به دنبال ابزار و تجهیزاتی هستن که این امکان رو بهشون بده. در بازیهای نقش آفرینی (RPG) و اکشن میتونه به این معنا باشه که تمام قابلیتهاشون رو به حداکثر ممکن برسونن (Maxing Stats) یا قویترین سلاح رو بدست بیارن. مولفههای اتمام و قدرت خیلی به هم نزدیکن ولی بعضی گیمرها آیتمها رو فقط به خاطر زیباییشون جمع میکنن و برخی دیگه به دنبال بدست آوردن قدرت به بهینه ترین روش ممکن هستن. چند تا از بازیهای مورد علاقه این گیمرها : World of Warcraft, Diablo, DoTA و League of Legends.
مولفه معاشرتی (Social)
گیمرهایی که امتیاز بالایی تو این مولفه دارن، تعامل با دیگران رو چه به صورت همکاری و چه به صورت رقابت دوست دارن و گیمرهایی که امتیاز پایینی دارن ترجیح میدن تنهایی بازی کنن چرا که این طوری مستقل هستن و وابستگی به دیگران ندارن.
1) رقابت (Competition) : گیمرهای این دسته عاشق رقابت هستن چه به صورت دوئل و چه به صورت تیمی. بازیهایی مثل Counter Strike, DoTA, League of Legends, Street Fighter و Starcraft مثالهای خوبی از بازیهای محبوب این دسته از گیمرها هستن. ولی دقت داشته باشید که رقابت همیشه یه صورت جنگ نیست: ممکنه گیمر اهل رقابت ما نقش یک healer رو تو تیم خودش داشته باشه یا اصلاً تو یک بازی کشاورزی در فیس بوک رتبه بالاتری از دوستاش داشته باشه.
2) انجمن (Community) : این دسته از گیمرها دوست دارن زمانی که بازی میکنن با همبازیهاشون معاشرت کنن. برای مثال با دیگران چَت کنن. حالا این میتونه در حد دو نفره بازی کردن Portal 2 باشه یا بازی Mario Kart وسط یک مهمونی، یا حتی عضویت در یک کِلَن در یکی از بازیهای آنلاین. اونا دوست دارن عضوی از یک تیم باشن و در جهت یک هدف مشترک با دیگران همکاری کنن. در واقع برای اونا بازی کردن بخش مهمی از حفظ شبکه اجتماعی خودشون هستش.
مولفه غوطه وری (Immersion)
گیمرهایی که در این مولفه امتیاز بالایی دارن، به دنبال بازیهایی هستن که داستان، شخصیتها و فضای جذابی داشته باشه تا بتونن در دنیای بدیلی که بازی به وجود میاره، در اصطلاح غوطه ور بشن. گیمرهایی که امتیاز پایینی دارن بیشتر به مکانیسمهای بازی اهمیت میدن و چندان توجهی به داستان بازی ندارن.
1) فانتزی : این دسته از گیمرها به دنبال بازیهایی هستن که این امکان رو بهشون بده تا بتونن نقش شخص دیگری رو در دنیایی دیگه تجربه کنن. اونا از اکتشاف دنیای برساخته بازی لذت میبرن. بازیهایی مثل Skyrim ،Fallout و Mass Effect از بازیهای محبوب این گیمرها هستن.
2) داستان : گیمرهایی که امتیاز بالایی در مولفه داستان دارن به دنبال جزییات داستانی هستن و علاقه زیادی به کاراکترهای چندبعدی و پیشینه داستانی اونا دارن. برای کاوش در پیشینه داستانی کاراکترها در بازیهایی مثل Dragon Age و Mass Effect وقت میذارن و از جزییات روایی بازیهایی مثل BioShock و The Last of Us لذت میبرن. از طرفی گیمرهایی که امتیاز پایینی دارن، به نظرشون دیالوگها و شرح ماموریتها در بازی حواس اونا رو از اصل بازی پرت میکنه پس تا جایی که ممکنه اونا رو از قلم میندازن.
مولفه خلاقیت (Creativity)
گیمرهایی که در مولفه خلاقیت امتیاز بالایی دارن به طور مداوم در حال ایجاد تغییر در دنیای بازی هستن تا اون رو به شکلی که خودشون میپسندن دربیارن یا به عبارت دیگه دنیای بازی رو بازطراحی کنن. گیمرهایی که امتیاز پایینی در این مولفه دارن بیشتر نگاه کاربردی (Practical) به دنیای بازی دارن و اون رو همون طور که هست میپذیرن.
1) اکتشاف (Discovery) : این گیمرها تمام مدت دارن میپرسن: “چی میشد اگه… ؟” برای اونا دنیای بازی مثل اختراع شگفت انگیزی هستش که میبایست باز کنن و دستکاری کنن تا ازش سر در بیارن. اونا ممکنه تو یک بازی MMO تا مرز انتهایی اقیانوس شنا کنن، صرفا برای این که ببینن چی میشه؟! اونا در وسیعترین معنای کلمه “بازی” میکنن، اغلب راههایی رو پیدا میکنن که به فکر توسعه دهندگان بازی هم نرسیده بوده!
2) طراحی (Design) : گیمرهای این دسته میخان که فردیت خودشون رو در دنیای بازی ابراز کنن. مثلاً در بازی مثل Mass Effect زمان زیادی رو صرف ساختن کاراکترشون میکنن. یا در مثلاً در بازیهای شهرسازی و استراتژی فضایی، کلی زمان میذارن تا شهر یا فضاپیماشون دقیقاً همون شکلی بشه که اونا میخان. پس بازیهایی رو ترجیح میدن که ابزار لازم برای شخصی سازی رو در اختیارشون بذاره.
خزبن! یا خیلی زیاد بود نخوندم
پیشنهاد میکنم همین الان به این پیوند برید و به پرسشنامه پاسخ بدید تا پروفایل خودتون رو ببینید. نه تنها ذهنیت شما در مورد سبک بازی و شخصیت گیمری خودتون روشنتر میشه، بلکه ابزار دیگهای داره به نام “موتور پیشنهاد بازی” (Game Recommender Engine) که با تحلیل دادههای پروفایل شما، بازیهایی رو بهتون پیشنهاد میکنه که به احتمال زیاد دوست خواهید داشت. در این ابزار امکان انتخاب پلتفرم مورد نظرتون و بازه زمانی انتشار بازی هم وجود داره و حتی این گزینه رو هم بهتون میده : معرفی بازیهایی که چندان معروف نیستن ولی به سبک بازی شما میخورن.
در عین حال بجای جر و بحث بیپایان با دوستانتون میتونید از طریق ابزار دیگری با نام “موتور بازی باهمدیگر” (Game Together Engine) بازیهایی رو پیدا کنید – البته بعد از این که هر دو پروفایل ساختین – که مشترکاً بهشون علاقه دارید.
در پایان فقط یه نکته اونم این که این پرسشنامه نه امتحان هستش و نه مسابقه. پس درصد بالا لزوماً بهتر نیست. اتفاقاً برای گیمرهایی که درصد خیلی بالا یا خیلی پایینی در یک یا چند مولفه دارن، پیدا کردن بازیای که بتونه اونا رو راضی کنه سختتره. چرا که اکثر بازیها دنبال این هستن که گیمرهای متوسط در ژانر خودشون رو راضی نگه دارن.
بازتاب هارومیز – کدام بازی فکری یا بردگیم به سبک بازی شما میخورد؟