خاطرات طراح بازی درخت پاییزی

آقای نیما مسقدی طراح بازی رومیزی «درخت پاییزی» به دعوت ما پاسخ داد و خاطراتش از طراحی این بازی، که در چند ساعت طراحی شده، را برای ما فرستاد. همونطور که اعلام کردیم این بازی در بین بازی‌های تقدیرشده‌ی گلوبال گیم‌جم طراحی بازی Roll and Write قرار گرفته‌است. نیما در خاطراتش به نکات مهمی در رابطه با گیم‌دیزاین اشاره کرده و صفر تا صد روند طراحی را با لحن شیرینی روایت کرده که خواندنش را به علاقمندان طراحی بازی پیشنهاد می‌کنم.

تعیین هدف

چند وقت پیش طبق عادت همیشگی داشتم توی سایت‏‌های مختلف می‌چرخیدم که دیدم توی سایت رومیز یه خبر زدن که قراره یه مسابقه طراحی بازی برگزار بشه. کمی که بیشتر مطلب رو خوندم فهمیدم که خیلی دیر فهمیدم و فقط چند ساعت تا پایان مهلت ارسال بازی باقی مونده. از اونجا که توی شرکت و سر کار بودم، مجبور بودم همونجا بازی رو طراحی کنم! پس از مدیرم نیم ساعت مرخصی گرفتم و رفتم نشستم توی اتاق جلسات شرکت که خالی بود، یه برگه و یه خودکار برداشتم.

تم مسابقه پاییز بود، پس اولین چیزی که به ذهنم رسید (و به ذهن خیلی‌ها میرسه) یه درخت پاییزی بود که پر از برگ‌‏های رنگی باشه، سبز، زرد، نارنجی، قرمز … پس تصمیم گرفتم هدف بازی رنگ آمیزی یه درخت پاییزی باشه. این اولین مرحله برای طراحی بازی بود: تعیین هدف بازی.

اولین چیزی که به ذهنم رسید این بود که درخت باید یه سری شاخه اصلی داشته باشه و روی هر شاخه اصلی یه سری شاخه فرعی باشه که روی اون شاخه‌‏ها برگ‏‌ها قرار بگیرن.

پس یه درخت کشیدم با پنج تا شاخه اصلی و روی هر شاخه اصلی ۴ تا شاخه فرعی گذاشتم (نمی‌دونم این اعداد از کجا به ذهنم اومد! شاید کاغذی که جلوی دستم بود بیشتر از این جا نداشت!). روی هر شاخه فرعی هم ۲ تا برگ گذاشتم. پس جمعا در هر شاخه اصلی ۸ تا برگ وجود داره.

ترکیب تم و مکانیزم

بعد که طرح رو کشیدم، گفتم حالا باید مکانیزم بازی که همون پرتاب تاس و نوشتن هست رو با این تم جفت و جور کنم. یه طوری که بازی نه خیلی سخت باشه و نه خیلی ساده. تصمیم گرفتم هر کدوم از رنگ‏‌های موجود در بازی رو به یکی از اعداد تاس نگاشت کنم. مثلا عدد ۱ رنگ قرمز باشه و عدد ۲ رنگ نارنجی و … . کلا هم ۵ تا تاس داشته باشیم ، یعنی به ازای هر شاخه بزرگ درخت یه تاس داریم.

اما من ۴ تا رنگ داشتم و تاس ۶ وجه داشت، پس گفتم بزار یکی از اعداد باقی مونده رو به اصطلاح وحشی! کنم (وحشی یا wild یعنی بازیکن بتونه اون رو به هر عددی تبدیل کنه). اون عدد آخر رو هم گذاشتم برای خراب کردن اعصاب بازیکن! یعنی امتیاز منفی.

پس تصمیم گرفتم عدد ۵ رو به رنگ مشکی با امتیاز منفی و عدد ۶ رو به وحشی! اختصاص بدم.

ایجاد محدودیت

حالا بازیکن باید در هر مرحله ۵ تا تاس رو پرتاب کنه و بعد بر اساس اعداد اون تاس ها برگ های درخت رو رنگ‌‏آمیزی کنه. یعنی اگر عدد ۱ رو به شاخه ای داد باید یکی از برگ‏های اون شاخه رو قرمز رنگ کنه.

حالا باید یه قانونی برای رنگ‏آمیزی طراحی میکردم تا به هر شکلی نشه رنگ‌آمیزی رو انجام داد. با یه کم فکر، این ایده به ذهنم رسید که محدودیتی به این شکل بگذارم:

• روی هر شاخه فرعی که ۲ تا برگ هست، باید رنگ برگ‏ها با هم فرق بکنه. یعنی نمیشه ۲ تا برگ یک رنگ در کنار هم داشت.

بعدگفتم حالا سخت‌ترش کنم:

• روی هر شاخه بزرگ نباید بیشتر از ۲ بار از هر رنگ استفاده کرد. یعنی روی هر شاخه اصلی که ۸ تا برگ هست، نباید بیشتر از دو تا برگ یک رنگ داشته باشیم. البته این موضوع برای رنگ مشکی که امتیاز منفی داره برقرار نیست وشما می‏تونید روی هر شاخه بزرگ هر چقدر خواستید رنگ مشکی داشته باشید و امتیاز منفی بخورید (نوش جان!)

با همین دو ایده جلو رفتم و چون روی گوشیم یه برنامه تاس ریختن نصب داشتم، شروع کردم به تست بازی.

بعد از یکم بازی کردن، گفتم که بازیکنان باید برگ ها رو رنگ بزنن، ولی نه به هر ترتیبی که خواستن، باید از پایین به بالا شروع کنن. یعنی روی هر شاخه اصلی، از پایین ترین شاخه فرعی شروع کنن رو به بالا. هر وقت یه شاخه فرعی کامل رنگ آمیزی شد، شاخه فرعی بعدی رو شروع کنن.

یکم که بازی کردم به این نتیجه رسیدم که نامردیه توی هر دور از بازی بیشتر از ۲ تا رنگ مشکی برای بازیکن بیاد، پس یه قانون اضافه کردم:

• هر وقت بیشتر از ۲ تاس شما عدد ۵ بود، فقط از ۲ تا از اونها استفاده کنید و بقیه رو به ۶ (وحشی) تبدیل کنید.

به این ترتیب، قوانین بازی کامل شد و بعد از چند بار بازی کردن، دیدم واقعا چیز بدی در نیومد و سرگرم کننده و مهیج شد.

روش امتیازگیری

بعد از تکمیل قوانین رفتم سراغ سیستم امتیاز دهی:

• هر شاخه اصلی که به صورت کامل و طبق قوانین و بدون رنگ مشکی رنگ آمیزی بشه ۱۰ امتیاز مثبت
• هر شاخه فرعی که هر دو برگش بدون رنگ مشکی رنگ بشه، ۴ امتیاز مثبت
• هر برگ مشکی ۲ امتیاز منفی
• هر برگ بدون رنگ ۱ امتیاز منفی

برگ بدون رنگ یعنی چی؟ وقتی که شما ۵ آورده باشید ولی نخواید یه شاخه رو با اون خراب کنید، اگر یه شاخه فرعی داشته باشید که یکی از برگ‏هاش مشکیه و یکی بدون رنگ، میتونید این تاس رو به این شاخه اختصاص بدید و چون نمیشه دو تا رنگ یکسان روی یک شاخه فرعی داشت اون تاس در اون دور استفاده نمیشه ولی در عوض در انتهای بازی اون شاخه بزرگ یک برگ بدون رنگ خواهد داشت چون توی اون دور هیچ برگی از اون شاخه رنگ نشده و در واقع از بقیه شاخه‌‏های اصلی عقب افتاده.

همچنین اگر تاس‌ها به نحوی باشن که بر طبق قوانین بازی نشه از اونها برای رنگ‌آمیزی استفاده کرد، در این راند استفاده نمیشن (مثل حالت بالا) ولی یک برگ بدون رنگ برای اون شاخه‌ها باقی میزارن. اما باید حتما حالات مختلف بررسی بشه و در صورت امکان از تمام تاس ها استفاده بشه.

مثالی از امتیازشماری: ۳ شاخه اصلی کامل، ۱۴ شاخه فرعی کامل، ۵ برگ مشکی و یک برگ بدون رنگ

بازی رو با نرم افزار Paint طراحی کردم و سریع فرستادم برای اون آدرسی که ذکر شده‌بود. برای رومیز هم ارسال کردم. وقتی کارم تموم شد ۴ برگه از قوانین بازی که شامل درخت بازی هم میشد کپی گرفتم و بردم خونه و به همراه همسرم بازی کردیم. لذت رنگ‌آمیزی درخت با مداد رنگی، خندیدن به شانس بد هم و حرص خوردن از شانس خوب همدیگه واقعا بهمون چسبید. خدا رو شکر این بازی ساده در این مسابقه هم مورد توجه قرار گرفت و تشکر میکنم از رومیز که با درج این خبر این فرصت رو به من و امثال من داد و تشکر ویژه از این همه محبت.

در آخر اینکه، طراحی بازی یک تجربه بسیار دل‌نشین و منحصر بفرده ، حس قانون‌گذاری رو به آدم میده که بقیه طبق قوانینی که اون گذاشته عمل می‌کنن و بر‌خلاف خیلی از قوانین که رعایت کردنشون حال آدم رو می‌گیره، در اینجا اونها از پایبندی به قوانین شما لذت هم می‌برن و یک درود به روح و روان شما می‌فرستن! حتما امتحانش کنید.

فایل‌های چاپی بازی

• فایل درخت هر بازیکن
• راهنمای فارسی بازی