تمدن؛ طلوعی دوباره

مقدمه

همونطور که می‌دونین مقالاتی که در سایت رومیز منتشر می‌شه اعتبار خیلی بالایی داره و از سراسر دنیا متخصصین و دست‌اند‌رکاران این صنعت پیگیر نظرات و پیرو پیشنهادات رومیز هستن. چند سال پیش در بدو تولد رومیز، مقاله‌ چربی نوشتم درباره بازی Sid Meier’s Civilization: The Board Game و در این مقاله تا آخرین جزئیات این بازی رو با دقت بالا و نکته‌سنجی بی‌نظیری زیر ذره‌بین قرار دادم. مثل باقی طراحان اسمی دنیا که به دنبال مهر تایید رومیز روی بازی‌هاشون هستن، Kevin Wilson طراح آن بازی هم با خواندن آن مقاله متوجه خبوطی (جمع خبط) که کرده بود شد و دست از این اثر برداشت. در ادامه کمپانی Fantasy Fight که زیر بار شرم آن نقد به حق، اعتبار بین‌المللی‌اش را در خطر می‌دید، به این فکر افتاد تا پروژه بازی Civilization را از نو شروع کند تا بلکه این بار بتواند با در نظر گرفتن مو‌هایی که بنده از ماست بازی‌اش بیرون کشیده‌ام، نظر رومیز را به این عنوان برگردانده و حیثیت از دست رفته انتشارات Fantasy Flight را ترمیم ببخشد.

آخیش خیالم راحت شد! یه مواقعی آدم دچار کمبود توجه می‌شه دیگه، مجبور شدم خودم به خودم توجه کنم. ماجرا اینه که سال ۲۰۱۷ نسخه جدیدی از بازی تمدن‌سازی Civilization که بر اساس بازی کامپیوتری معروف به همین نام ساخته شده منتشر شد و خب، باید دید در مقایسه با نسخه قبلی چه تغییراتی کرده و در کل به عنوان یک بازی که در سال ۲۰۱۷ منتشر شده، بازی خوبی هست یا نه!‌ البته همه این‌ها به نظر منه، که همونطور که می‌دونیم، از مهم‌ترینِ انظاره!‌

طلوعی دوباره

در بازی Civilization، همونطور که از اسمش مشخصه، هر بازیکن در نقش یکی از تمدن‌های باستانی بازی می‌کنه و هدفش برتری نظامی، علمی و فرهنگی بر تمدن‌های دیگه‌ است. در این بازی، کارت‌های تکنولوژی در درجات مختلفی وجود داره که هر بازیکن با درجه اول از هر تکنولوژی بازی رو شروع می‌کنه. تکنولوژی به پنج دسته فرهنگی، نظامی، علمی، اقتصادی و صنعتی تقسیم می‌شه و بازیکن‌ها در هر نوبت از بازیشون یکی از پنج کارت تکنولوژی که دارن رو بازی می‌کنن. بذارین دقیق‌تر توضیح بدم. نقشه شش ضلعی بازی، که به شدت آدم رو یاد بازی کامپیوتری Civilization می‌ندازه، شامل شش نوع اقلیم می‌شه: بیشه، تپه، جنگل، بیابان، کوه و دریا. کارهای مختلفی که بازیکن‌ها در نقشه انجام می‌دن معمولا در یکی از این شش اقلیم اتفاق میوفته. بازی سیستم خیلی هوشمندانه‌ای داره که در هر نوبت انتخاب‌های هر بازیکن‌ رو نشون می‌ده. بازیکن‌ها کارت‌ها تکنولوژی خودشون رو در زیر صفحه شخصی خودشون میچینن (عکس زیر).

هر کارت زیر یکی از پنج اقلیم قرار داره و هر اقلیم یک عدد داره. در هر نوبت از بازی یکی از این پنج کارت رو انتخاب می‌کنید و کاری که روی کارت نوشته رو انجام می‌دین. بعد کارت رو به چپ‌ترین خونه ممکن (یعنی زیر عدد ۱ و اقلیم بیشه) منتقل می‌کنین و این باعث می‌شه که بعضی از کارت‌ها به سمت راست، یعنی زیر عدد بزرگتر، منتقل بشن. نکته زیبا اینه که هرچقدر بیشتر صبر کنید تا عدد کارتی که بازی می‌کنین بالاتر بره، قدرتش بیشتر و در ضمن توانایی انجام ویژگی‌ش رو در اقلیم‌های سخت‌تر پیدا می‌کنه.

این کل کاریه که شما در نوبتتون انجام می‌دین!‌ یکی از اون پنج کارت رو انتخاب می‌کنین، کاری که روی کارت نوشته رو انجام می‌دین و بعد کارت رو می‌ذارین زیر عدد یک، که این کار باعث جابجا شدن بقیه کارت‌ها می‌شه. آره، در بازی Civilization شما در نوبتتون فقط یک کار انجام می‌دین. همونطور که مشخصه، اینکار اونقدر‌ها هم کار وقت‌گیری نیست. بعله این دقیقا به این معنیه که در این بازی نوبت‌ها با سرعت برق پیش‌ میرن و شما قبل از اینکه بتونین نفس بکشین دوباره نوبتتون می‌شه. این ویژگی در عین حال که خیلی عجیبه، چون تجربه نسخه قبلی بازی به ما ثابت کرده‌ بود که هر نوبت چندین و چند سال طول می‌کشه، بسیار هم خوش‌آینده. شاید باورتون نشه، ولی نسخه جدید بازی Civilization فقط یک ساعت طول می‌کشه. آره یک ساعت! چطور تونستن یک بازی نُه ساعته‌ رو به یک بازی یک ساعته تبدیل کنن؟! الله اعلم…

تجربه بازی

همونطور که از سری بازی‌های تمدن‌سازی، مخصوصا خانواده بازی‌های Civilization توقع می‌ره، در طول این بازی شما تلاش می‌کنین با شهر‌های مختلفی که باهاش آشنا می‌شین خطوط ارتباطی اقتصادی ایجاد کنین، با ساختن شهر‌های جدید تمدن‌تون رو گسترش بدین، با مبارزه با قبایل محلی بر منابع سرزمین‌های جدید چیره و با ساختن ساختمان‌ها و عجایب خاص در تاریخ ماندگار بشین. این همه اون حسیه که از یک بازی تمدن سازی می‌خوایم. نه؟ خب، این بازی خیلی هوشمندانه‌ست، خیلی پر هیجانه، خیلی سریع بازی می‌شه و کلی خوبی دیگه داره که باعث می‌شه در بین بازی‌هایی که امسال بازی کردم، به شدت عنوان ویژه‌ای و به یاد موندنی‌ای باشه، اما به هیچ عنوان حس ساخت تمدن رو نمی‌ده. ارتباطی که بین بازی Sid Meier’s Civilization: A New Dawn و آنچه که از بازی‌های تمدن‌سازی کامپیوتری این عنوان در ذهنتون دارین، به شباهات استعاری و بصری خلاصه می‌شه که بعد از چند دقیقه بازی کردن کمرنگ می‌شن و ارزش خودشون رو از دست می‌دن.

صبر کنین، من اصلا نمی‌گم این بازی بدیه! تقریبا می‌تونم بگم می‌شه این بازی رو با بازی دجله و فرات (Tigris & Euphrates) استاد کنیتزیا مقایسه کرد. اتفاقا در اون بازی هم شما قراره یک تمدن بسازین. ولی بعد از پنج ثانیه این موضوع رو فراموش می‌کنین و به این فکر می‌کنین که اگه کاشی قرمزتون رو فلان‌ جا بذارین چند امتیاز آبی به فلانی می‌رسه! در بازی Civilization: A New Dawn هم، شاید برای کوتاه‌تر و ساده‌تر شدن بازی، انقدر مفاهیم مدیریتی ساخت و پرداخت یک تمدن انتزاعی شده که دیگه هیچ حسی رو باقی نذاشته.

پیشنهاد

این بازی رو، به کسانی که دنبال یک بازی سبک اروپایی نسبتا ساده، کوتاه و هوشمندانه هستن به شدت پیشنهاد می‌کنم و فکر می‌کنم از لطافت‌های استراتژیک و تاکتیکی که در طی بازی تجربه می‌کنین بسیار لذت ببرین. اما اگه دنبال یک بازی تمدن‌سازی پیچیده و حجیم، به خصوص شبیه به بازی کامپیوتری Civilization هستین، قطعا سرخورده می‌شین و اون‌وقت ممکنه حتی از نکات مثبت زیادی که این بازی داره لذت نبرین.